Αγ.Γεώργιος Καρύδι! Και η ευχή μου, όταν έγραφα γι' αυτό το υπέροχο μέρος το 2019 έπιασε! Ο χώρος καθαρίστηκε και αυτό το καλοκαίρι φιλοξένησε και συναυλία!

Παρόλο που δε συνηθίζω να επισκέπτομαι συχνά μοναστήρια, αυτές τις μέρες βρέθηκα σε ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος και είπα να το μοιραστώ μαζί σας διότι, καμιά φορά, σ’ αυτά τα μέρη μπορεί να ανακαλύψει κανείς καλά κρυμμένους θησαυρούς. Κάτι τέτοιο με οδήγησε λοιπόν, και στην ιερά μονή του Αγ.Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου στα Χανιά, που βρίσκεται περίπου δύο χιλιόμετρα ανατολικά του Βάμου.

O λόγος της επίσκεψης μου εκεί δεν ήταν άλλος από το γεγονός ότι το μοναστήρι αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον συγκρότημα λαϊκής αρχιτεκτονικής του νομού Χανίων, όπως είχα πληροφορηθεί πρόσφατα. Πώς θα μπορούσα λοιπόν, να μείνω αδιάφορη μπροστά στο ενδεχόμενο να επισκεφτώ το μεγάλο ελαιοτριβείο του μοναστηριού με τις δώδεκα, μεγάλες καμάρες που μονάχα οι λάτρεις της συμμετρίας και των όμορφων κτιριακών κατασκευών μπορούν να εκτιμήσουν;

Το μοναστήρι πλούσιο και περιποιημένο, δεν έχει παρά να το θαυμάσει ο επισκέπτης πριν καν μπει μέσα. Στην είσοδο κεράσματα για τους ξένους και αμέσως μετά σ’ ένα προαύλιο καταπράσινο, ανάμεσα σε περιποιημένα δέντρα και λουλούδια, ο ναός του Αγ.Γεωργίου. Από τις λίγες φορές που με ενθουσιάζει εσωτερικό εκκλησίας, ίσως βοηθά και το μεσημεριανό φως που μπαίνει από τα παραθύρια και κάνει τον ναό να λάμπει. Προσκυνώ και η αναζήτησή μου για το ελαιοτριβείο ξεκινά. Ένας άλλος επισκέπτης στο προαύλιο μας δίνει οδηγίες για το πώς να φτάσουμε εκεί. Δεν είναι πολύ μακριά,  λίγα μέτρα μας χωρίζουν από την πίσω αυλή του ναού.

Η μονή ήταν εγκαταλελειμμένη για πολύ καιρό και μόλις το 1996 αναστηλώθηκε και λειτουργεί ξανά. Οι προσπάθειες αναστήλωσης έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα στον ναό, όμως με θλίψη μου διαπιστώνω πως ακόμη δεν έχουν προχωρήσει και προς το κτίσμα του ελαιοτριβείου που παρότι το βρήκα μέσα στη βλάστηση, ήταν πανέμορφο. Οι καμπυλωτές καμάρες, επιβλητικές και τοποθετημένες σε απόλυτη συμμετρία, πράγμα που δίνει στον χώρο απίστευτο βάθος παρά το γεγονός πως η οροφή έχει καταρρεύσει. Από όποια οπτική κι αν παρατήρησα το οικοδόμημα, μιας και σκαρφάλωσα και στο υψηλότερο επίπεδο από μια εξωτερική σκάλα, το θέαμα είναι εντυπωσιακό. Αν δεν μου αποσπούσαν την προσοχή τα αμέτρητα κουνούπια και οι συμπαθητικές σαύρες που κρυβόταν στο εσωτερικό του ελαιοτριβείου, σημάδια της εγκατάλειψης του μέρους, θα μπορούσα να παρατηρώ τις καμάρες για ώρες, γιατί οι σκιάσεις ανάλογα με την θέση που έπαιρνε ο ήλιος, έδιναν στον χώρο άλλη διάσταση κάθε φορά.

Στο πάτωμα παρατηρώ τέσσερεις μεγάλες μυλόπετρες που σε συνδυασμό με το μεγάλο μέγεθος του ελαιοτριβείου, μαρτυρούν ακόμα και σήμερα τις τεράστιες ποσότητες ελιάς που συγκεντρώνονταν εδώ, αφού το μέρος αυτό αποτελούσε σπουδαίο ελαιοπαραγωγικό κέντρο της περιοχής ήδη από τον 17^ο αιώνα. Με  μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία, έμαθα πως πριν την ίδρυση του μοναστηριού, η περιοχή ήταν φέουδο ενός Ενετού άρχοντα. Όταν, όμως, κατέλαβαν την περιοχή οι Τούρκοι, ανάγκασαν τους κατοίκους είτε να αλλαξοπιστήσουν είτε να εγκαταλείψουν την περιοχή. Μάλιστα, οι Τούρκοι επέβαλλαν βαριά φορολογία και έτσι, ο ιερέας της εκκλησίας για να τη σώσει και να μη μετατραπεί σε τζαμί, την παραχώρησε στη μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων που ανέλαβε έπειτα και την πληρωμή των φόρων. Έκτοτε, μοναχοί από ΄κει ήρθαν στο Καρύδι, έκτισαν τον μεγαλύτερο ναό που υπάρχει μέχρι σήμερα και η μονή έγινε μια από τις πλουσιότερες της περιοχής.

Κλείνω με την ευχή η επόμενη μου επίσκεψη εδώ, να βρει αναστηλωμένο και το ελαιοτριβείο, γιατί πραγματικά τέτοια αρχιτεκτονικά “διαμαντάκια” είναι κρίμα να χάνονται στο πέρασμα του χρόνου είτε αποτελούν μέρος μιας μονής είτε βρίσκονται στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης μας, θυμίζοντας μας τη μακραίωνη ιστορία αυτού του τόπου.

Α. Δ

'Ενα πανέμορφο χωριό "φάντασμα"....Ράφτης!

 

Πανοραμική θέα του χωριού 

Υπάρχει μια κρυφή γοητεία στην επίσκεψη εγκαταλελειμμένων οικισμών που σε τραβά με μια ακαταμάχητη δύναμη. Η ομορφιά σ’ αυτά τα μέρη που δε μπορώ ακόμα να την προσδιορίσω, ίσως, να κρύβεται στο γεγονός της συνειδητοποίησης πως όλα σ’ αυτό τον κόσμο έρχονται και παρέρχονται και τίποτα δεν διαρκεί για πάντα…

Θέα στον κάμπο της Μεσαράς

Αυτή την ίδια αίσθηση που είχα όταν επισκέφθηκα το Σφεντύλι, είχα και τώρα, στο χωριό Ράπτης του Δήμου Γόρτυνας που βρίσκεται κοντά στην Γέργερη και θα προσπαθήσω να σας τη μεταφέρω μέσα από τις φωτογραφίες. Για να πάει κανείς μέχρι εκεί, αρκεί να ακολουθήσει την επαρχιακή οδό Ηρακλείου – Μοιρών, απ΄ όπου ένας καλοστρωμένος χωματόδρομος στα δεξιά σε οδηγεί στο χωριό, σε ένα σημείο του δρόμου πριν τα Μούλια.

Αγ.Γεώργιος

Μόλις, αντικρίζεις από μακριά το χωριό νιώθεις τον χρόνο να έχει σταματήσει, είναι σα να βρίσκεσαι σ’ ένα χωριουδάκι την περίοδο του Μεσαίωνα, κι όμως ο οικισμός εγκαταλείφθηκε το 1960. Αυτή η εικόνα όμως, σου δημιουργείται, γιατί ψάχνοντας για το χωριό ανακάλυψα πως χτίστηκε από τους Ενετούς εκείνη την περίοδο και αργότερα χρησίμευσε εξαιτίας της εξαιρετικής πανοραμικής του θέας στον κάμπο της Μεσαράς, ως παρατηρητήριο από τους Οθωμανούς.

Γέργερη

Αγ.Κωνσταντίνος και Αγ.Ελένη

Πέρα από τα εγκαταλελειμμένα σπίτια από πέτρα, που πια έχουν γίνει ένα με το φυσικό περιβάλλον, υπέροχες είναι και οι δύο εκκλησίες του χωριού, εκείνη του Αγίου Γεωργίου και του Κωνσταντίνου και Ελένης, καθώς και η βρύση στην κεντρική πλατεία που δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να φωτογραφίσουμε σ’ αυτή μας την επίσκεψη, μιας και διαπιστώσαμε πως εκείνη τη μέρα δεν ήμασταν οι μοναδικοί επισκέπτες στο χωριό. Και οι δυο εκκλησίες θυμίζουν έντονα τη βενετσιάνικη αρχιτεκτονική, όπως θα διαπιστώσετε κι εσείς. Πολύ λίγα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί από τους κατόχους και κάποιοι μαζεύονται εκεί, για να απολαύσουν τη φύση και καλό φαγητό με τις παρέες τους.

Α.Δ

Αγ.Γεώργιος - Ένας περίπατος γεμάτος παιδικές μνήμες…

 

Όταν στερείσαι κάτι, λένε, πως καταλαβαίνεις την αξία του και αυτό το ζήσαμε όλοι στη διάρκεια της καραντίνας, πριν λίγο καιρό. Οφείλω να το ομολογήσω, πως το ένιωσα κι εγώ έντονα και τώρα που πέρασε κάποιο διάστημα και καταστάλαξε αυτό το συναίσθημα μέσα μου είναι καιρός να αποτυπωθεί και στο χαρτί…

Έστελνα λοιπόν, κι εγώ το μήνυμα μου με τον πολύτιμο αριθμό 6 για περίπατο μέσα στην πόλη, μα αυτό καταλάγιαζε μονάχα για λίγο τη δίψα μου για λίγη άσκηση με  περπάτημα. Ένας περιπατητής δεν μπορεί για πολύ καιρό να πάψει να προχωρά. Όταν λοιπόν, κατάφερα για πρώτη φορά μετά απ’ όλο αυτό να πάω πρώτη επίσκεψη στο χωριό μου ξανά, ο ενθουσιασμός μου δεν περιγράφεται, γιατί υπήρχε μια γνώριμη διαδρομή που επιθυμούσα διακαώς να ξανακάνω, να επισκεφτώ το εκκλησάκι του Αγ.Γεωργίου στου Καϋμένου.

Τη διαδρομή αυτή την επέλεγε συχνά ο δάσκαλός μου για σχολική εκδρομή, όταν ακόμα ήμουν μαθήτρια του δημοτικού σχολείου, όμως, την έχω συνδέσει και με οικογενειακές στιγμές, καθώς σ’ αυτό το ξωκλήσι μαζεύονται όλες οι οικογένειες των γύρω χωριών στο Τέμενος, ανήμερα της εορτής του Αγ.Γεωργίου, για να γιορτάσουν με αρτοκλασίες, φαγητά τη μεγάλη αυτή γιορτή. Γνωστά είναι επίσης, και τα αφιερώματα τράγων και προβάτων στη χάρη του Αγίου από τους ντόπιους βοσκούς. Έτσι, κι εμείς γιορτάζαμε εκεί, τον αγαπημένο μου παππού Γιώργη, όσο ζούσε.

Αν και το εκκλησάκι αυτό δε βρίσκεται πολύ μακριά από το Κυπαρίσσι και περπατάς περίπου κανένα εικοσάλεπτο για να φτάσεις εκεί, η διαδρομή είναι πανέμορφη, μιας και έχεις μοναδική θέα που φτάνει ως τον Γιούχτα και την Ρόκα και στο βάθος αχνοφαίνεται το Ηράκλειο. Ας μην ξεχνάμε, πως κι ο Νικηφόρος Φωκάς είχε επιλέξει το Τέμενος και συγκεκριμένα τη Ρόκα στο Κανλί Καστέλι, για την εξαιρετική της θέση, όταν αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του νησιού σε πιο ασφαλές μέρος, όποτε μιλάμε για μια περιοχή με εξαιρετικά χώματα, με ιστορία ανά τους αιώνες.

Περπατώντας εκεί, νιώθοντας τον ήλιο να με ζεσταίνει και τις μυρωδιές από τα αρωματικά βότανα τριγύρω νιώθω ζωντανή κι ελεύθερη όσο ποτέ. Περνάω την ξερόβρυση, βασική πηγή με τρεχούμενο νερό στην περιοχή που έχει μάλιστα, ακόμα νερό και προχωρώ. Στο βάθος μπορώ να δω ξεκάθαρα τις δυο εκκλησίες. Μέχρι, τώρα μιλούσα μόνο για μια κι ίσως μπερδευτήκατε… όμως, διατηρούνται πολύ καλά και οι δυο εκκλησίες του Αγ.Γεωργίου η μια πίσω από την άλλη, αφού οι κάτοικοι δεν γκρέμισαν την παλιά εκκλησιά, αλλά ακριβώς από πάνω έχτισαν την καινούργια. Λέγεται, πως κάποιος πιστός από το Κυπαρίσσι έταξε στον Άγιο παλιά, να αναστηλώσει την εκκλησία του, όμως επειδή τελικά η χάρη που ζήτησε δεν πραγματοποιήθηκε, ερμήνευσε το γεγονός ως επιθυμία του Αγίου να μην αναστηλωθεί η παλιά εκκλησία, κι έτσι το έργο δεν προχώρησε τότε. Αργότερα όμως, οι παλιοί κάτοικοι του Κυπαρισσιού έχτισαν μια καινούργια εκκλησία, ακριβώς  λίγα μέτρα πιο πάνω από την παλιά.

Σε αντίθεση με την καινούργια, η παλιά εκκλησία ασκούσε πάντα, μια ιδιαίτερη γοητεία πάνω μου. Όταν ήμουν μικρή τα χαλάσματά της, τα γεμάτα αγριόχορτα και κάθε είδους ζωύφια, όπως σαμιαμίδια που κρυβόταν στις παλιές πέτρες του ναού, μου ξυπνούσαν μέσα μου την επιθυμία της εξερεύνησης, όποτε βρισκόμουν στον χώρο αυτό. Και να που τώρα  πια, ο παλιός ναός αυτός αναστηλώθηκε και αναδείχτηκε όλη η ομορφιά του. Μα, ο ναός αυτός με μάγευε και για άλλους λόγους, ίσως, γιατί μου θύμιζε ιστορίες της γιαγιάς μου για βοσκούς που έπαιρναν όρκους ιερούς στο όνομα του Αγίου και που αν τους πατούσαν ερχόταν φοβερή τιμωρία.

Μια τέτοια ιστορία ήταν εκείνη που θα σας διηγηθώ. Μια βραδιά, με φοβερή κακοκαιρία κάποιοι βοσκοί αναζήτησαν καταφύγιο μέσα στον ναό μέχρι να περάσει η μπόρα. Όμως, ενώ τους είχε πάρει ο ύπνος, ένιωσαν και νόμιζαν πως είδαν μέσα στη γλυκιά ζάλη του ύπνου, έναν άνδρα με γαμπά (πανοφώρι βοσκού) να τους σκουντάει να ξυπνήσουν και να φύγουν από τον ναό γρήγορα, αν και η νεροποντή δεν είχε σταματήσει. Λόγω των αμαρτιών τους, λέγεται, πως ο Άγιος δεν τους επέτρεπε να αποσκιάσουν στο σπίτι του. Εκείνοι λοιπόν, έφυγαν κακήν κακώς και τρέμοντας από το φόβο τους αναζήτησαν καταφύγιο για τη νύχτα στο Κυπαρίσσι, όπου και διηγήθηκαν το πάθημά τους.

Μια άλλη ιστορία που μου διηγούνταν συχνά η γιαγιά, ήταν εκείνη με τον Αγ.Γεώργιο ως φοβερό καβαλάρη, όπως απεικονίζεται στις εικόνες, που σκότωσε τον φοβερό δράκο και έσωσε τη βασιλοπούλα. Μέσα από την αφήγηση αυτή η εικόνα του Αγίου θέριευε στο παιδικό μυαλό μου στις ατέλειωτες αυτές ιστορίες στις βεγγέρες με τη γιαγιά.

 Δυστυχώς, όμως, σε αυτή μου την επίσκεψη δεν ήταν ανοιχτή η παλιά εκκλησία για να τη φωτογραφήσω, έτσι, περιορίστηκα να περιεργαστώ τον νεώτερο ναό που είναι επίσης, όμορφος. Για αρκετή ώρα χάζεψα τις εικόνες που η γιαγιά ζωντάνευε τόσα χρόνια με τις ιστορίες της, θαύμασα την απλότητα του και παρατήρησα τις παλιές εικόνες. Στα χέρια μου, έπεσε και ένα μικρό βιβλιαράκι με το τροπάριο του Αγίου.

Βγαίνοντας στο προαύλιο, δεν μπορούσα να μην επισκεφτώ τα ερείπια κάποιων σπιτιών που βρίσκονται απέναντι από τον καινούργιο ναό. Εδώ, υπήρχε παλιά ένα χωριό ο Καϋμένος, μα η πανούκλα λένε πως έσπειρε το θανατικό σε όλους τους κατοίκους και το αφάνισε από τον χάρτη. Όμως, από τις πέτρες πολλών σπιτιών από 'κει χτίστηκαν τα πρώτα σπίτια στο διπλανό χωριό, το Κυπαρίσσι. 

Είναι μεσημέρι πια και η ζέστη αρκετή... Έτσι, έφτασε κι η ώρα να πάρω τον δρόμο της επιστροφής, γεμάτη όμορφες εικόνες και ανανεωμένη από τη φοβερή βόλτα στην όμορφη αυτή τοποθεσία, αλλά και στις παιδικές μου μνήμες…

                                                                                                                                                                Α.Δ