Το οροπέδιο Λασιθίου είναι όμορφο και ειδικά αυτές τις ημέρες που είναι και χιονισμένο.....Ένας «Χριστουγεννιάτικος» γύρος του Οροπεδίου.

 

Ο γύρος στο Οροπέδιο του Λασιθίου είναι πάντα μια ενδιαφέρουσα διαδρομή όλες τις εποχές. Στο συγκεκριμένο σημείο αποτυπώνονται τόσο όμορφα και παραστατικά οι αλλαγές που επιφέρει η κάθε εποχή στη φύση.

Διάλεξα λοιπόν, να κάνω αυτή τη διαδρομή ανήμερα το πρωί των Χριστουγέννων. Η μέρα το καλούσε για μια όμορφη εξόρμηση στον καθαρό αέρα. Ο ήλιος λάμπει και διώχνει το τσουχτερό κρύο που έφεραν τα χιόνια και η βροχή τις προηγούμενες ημέρες..

Πρώτη στάση, είναι οι ανεμόμυλοι φυσικά απ’ όπου μπορείς να θαυμάσεις την πανοραμική θέα προς όλο τον κάμπο προς το Ηράκλειο από τη μια και από την άλλη όλο το οροπέδιο και στο βάθος τα κάτασπρα λασιθιώτικα όρη. Την προσοχή μου όμως, αυτή τη φορά τράβηξαν και δυο μικροί σωροί από πορτοκαλί κολοκύθες που ήταν στοιβαγμένες στην αυλή μιας κοντινής ταβέρνας. Το χρώμα του παιγνίδιζε στον φακό μου μαζί με το πράσινο του κάμπου και το εκτυφλωτικό λευκό των βουνών.

Κατεβαίνοντας στα πεδινά είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω ένα κοπάδι με πρόβατα που απολάμβανε τον ήλιο στο καταπράσινο χωράφι. Αλλά πλησιάζοντας στο οροπέδιο βλέπω το ζεστό των Λασιθιωτών που είχαν στολίσει με πολύχρωμες κορδέλες κάποια δέντρα κατά μήκος του δρόμου.  Η φύση γιορτάζει κι εκείνη αυτές τις ημέρες. Περπατώ λοιπόν, ανάμεσα στους ανεμόμυλους που έχουν χάσει πια με το πέρασμα του χρόνου και την αχρηστία, τα άσπρα φτερά, αλλά όχι και την αρχοντιά τους. Το χώμα βουλά, μαλακωμένο κάτω απ’ τα παπούτσια μου απ’ την έντονη βροχή των προηγούμενων ημερών κι έτσι δυσκολεύει λίγο το περπάτημα μου. Οφείλω να πάω πιο κοντά, να θαυμάσω τους μύλους στο φυσικό τους περιβάλλον, όπως είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με με τα Λασιθιώτικα χώματα και την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής.

Συνεχίζοντας την διαδρομή μου ,ακολουθώ τον δρόμο περιμετρικά του οροπεδίου και κάνω μια στάση στην Παναγία την Βιδιανή λίγο πιο κάτω, όπου ανταλλάσσουμε ευχές με τον καλόγερο και μερικούς προσκυνητές που επισκέφτηκαν την μονή λόγω της ημέρας. Φεύγοντας παρατηρώ, μέσα από την μηχανή τις ακτίνες του ήλιου που πέφτουν στην εικόνα της Παναγίας με το θείο βρέφος στην πινακίδα που οδηγεί στη μονή.

Συνεχίζοντας δεν μπορώ να μην σταματήσω και στους πρόποδες της Δίκτης, στον δρόμο προς το φημισμένο σπήλαιο. Με έκπληξη βλέπω πολύ κόσμο να βρίσκεται εκεί όχι μόνο για να απολαύσει το Χριστουγεννιάτικο γεύμα του, αλλά και τη βόλτα του προς το σπήλαιο.

Παρόλο, που μια μικρή πινακίδα μας προειδοποιεί  πως το σπήλαιο είναι κλειστό σήμερα λόγω της ημέρας, πολλοί, όπως κι εγώ, επιλέγουμε να ανεβούμε πάνω στο βουνό παρά το τσουχτερό κρύο και το κρυσταλλιασμένο χιόνι που βλέπουμε εδώ κι εκεί.

Να απολαμβάνεις την ομορφιά της φύσης μια τέτοια μέρα σχεδόν μόνος πάνω στο βουνό είναι ευλογία. Την απόλυτη ηρεμία σπάνε μόνο οι συναντήσεις με άλλους αναβάτες για την ανταλλαγή ευχών και πληροφοριών για τη διαδρομή. Φτάνω στην κορυφή μα δε με απασχολεί καθόλου που δεν μπορώ σήμερα να μπω στο σπήλαιο, η ομορφιά και η απίστευτη θέα του οροπεδίου από ψηλά με έχει συνεπάρει.

Τόσα όμορφα χωριουδάκια σε όλη τη διαδρομή! Τζερμίαδο, Ψυχρό, Αβρακόντε, Μαρμακέτο….. Τα σπίτια τους γεμάτα κόσμο με στρωμένα τα γιορτινά τραπέζια και τις καμινάδες να βγάζουν σε μορφή άσπρου καπνού τη θαλπωρή του εσωτερικού τους. Μα και τα ταβερνάκια είναι κι εκείνα κατάμεστα με κόσμο που αποφάσισε να γιορτάσει αυτή τη μέρα μακριά από την οικογενειακή εστία.

Η βόλτα αυτή με αναζωογόνησε, τώρα μπορώ να πάω με χαρά κι εγώ στους αγαπημένους μου για το καθιερωμένο οικογενειακό τραπέζι της ημέρας, έχοντας να διηγηθώ την όμορφη ιστορία που έζησα ακολουθώντας σήμερα του Λασιθιού τον δρόμο..

Α.Δ

 

Ιδαίον Άντρον - εξερευνώντας έναν μύθο...

 

Οροπέδιο Νίδας - θέα από το μονοπάτι προς το σπήλαιο

¨Στην αρχή υπήρχε μόνο το Χάος. Πυκνό σκοτάδι σκέπαζε τα πάντα, ώσπου από το χάος γεννήθηκε η Γη κι από τη Γη τα βουνά, η θάλασσα και μετά ο Ουρανός με τον ήλιο, το φεγγάρι και τ' αστέρια. Τότε ο Ουρανός και η Γη ενώθηκαν και γέννησαν τους Τιτάνες.

Μα ο Ουρανός φοβόταν πως κάποιο από τα παιδιά του θα έπαιρνε το θρόνο του. Γι’ αυτό τα έκλεισε όλα στα βάθη της Γης. Όµως ο γιος του, ο Κρόνος, ο πιο δυνατός απ’ τους Τιτάνες, τον νίκησε κι έγινε αυτός όλου του κόσµου αρχηγός. Παντρεύτηκε τη Ρέα και γέννησαν τρεις θεές και τρεις θεούς: την Ήρα, την Εστία και τη Δήµητρα, τον Πλούτωνα, τον Ποσειδώνα και το Δία.

Μα κι ο Κρόνος φοβόταν πως κάποιο απ’ τα παιδιά του θα έπαιρνε το θρόνο του. Γι’ αυτό, όταν γεννιόνταν, τα κατάπινε. Απελπισµένη η Ρέα πήγε και γέννησε το έκτο της παιδί, το Δία, σε µια σπηλιά, σ’ ένα βουνό της Κρήτης. Έκρυψε το παιδί εκεί. Το φρόντιζαν οι Νύµφες κι έπινε το γάλα µιας κατσίκας, της Αµάλθειας. Στον Κρόνο έδωσε να καταπιεί µια φασκιωµένη πέτρα.

 Η Ρέα δίνει τη φασκιωμένη πέτρα στον Κρόνο. Όταν ο Δίας μεγάλωσε, πάλεψε με τον Κρόνο και τον ανάγκασε να βγάλει τα πέντε αδέρφια του που είχε καταπιεί. Άρχισε τότε ένας πόλεµος. Από τη µια οι Τιτάνες κι από την άλλη οι θεοί. Δέκα χρόνια κράτησε η Τιτανοµαχία. Νίκησαν οι θεοί και τους Τιτάνες τους έριξαν στα Τάρταρα.  […]¨[1]  

Η μυθολογία και ιδιαίτερα, οι μύθοι που αφορούν την Κρήτη, ήταν από τους αγαπημένους μου από μικρή ηλικία. Ακόμα και σήμερα, πιστεύω πως δεν υπάρχουν καλύτερα παραμύθια για τα μικρά παιδιά, για να γνωρίσουν με αυτό τον πρωτότυπο τρόπο την ιστορία του τόπου τους. Και τι καλύτερο υπάρχει, αφού ακούσουν αυτούς τους μύθους και η φαντασία τους έχει ήδη ενεργοποιηθεί, να επισκεφθούν τα μέρη που τους γέννησαν. Έτσι, κι εγώ θυμάμαι έντονα την πρώτη μου επίσκεψη στο Ιδαίον Άντρον, καθώς κατευθύνομαι ξανά με το αυτοκίνητο προς τα γνώριμα αυτά μέρη.

Οροπέδιο Νίδας - θέα από τον κεντρικό δρόμο

Ο προορισμός αυτός προς Ανώγεια και Ιδαίον Άντρον θεωρείται κλασικός και κάθε κρητικός ή ξένος επισκέπτης έχει κάνει ή προγραμματίζει να κάνει, έστω μια φορά. Κατευθυνθήκαμε λοιπόν, από Γάζι προς Ανώγεια σε μια διαδρομή με αρκετές στροφές μέσα όμως στο άγριο, πανέμορφο, ορεινό τοπίο. Μια πινακίδα στα αριστερά μόλις αχνοφαίνεται στο βάθος το οροπέδιο της Νίδας, δίνει στον επισκέπτη τις απαραίτητες πληροφορίες για την περιοχή.

 Σταματάμε στην άκρη του δρόμου και θαυμάζουμε το οροπέδιο για λίγο που είναι ντυμένο  με τα ¨φθινοπωρινά¨ του. Το τοπίο δε μάγεψε μονάχα εμάς, αλλά αποτέλεσε και ιδανικό περιβάλλον για φωτογράφιση, μιας και πετύχαμε μια κοπέλα με κατακόκκινη τουαλέτα που έκανε τρομερή αντίθεση με το άγριο τοπίο της Νίδας, να ποζάρει για γνωστό, επαγγελματία φωτογράφο..

                   

 Εκκλησάκι Ανάληψης

Συνεχίσαμε το δρόμο μας, ο οποίος παρά τις συνεχείς στροφές είναι ομαλός και φτάσαμε στο σημείο που ξεκινά ο δρόμος για το σπήλαιο. Προτείνω να αφήσετε το αυτοκίνητο σας στον πληροφοριακό σταθμό ή λίγα μέτρα πιο πάνω στην πηγή Ανάληψης και να περπατήσετε ως το σπήλαιο, ακολουθώντας το καλά σημαδεμένο μονοπάτι Ε4. Εξάλλου, η διαδρομή είναι μόλις 550 μέτρα και θα σας αποζημιώσει το φυσικό τοπίο με την ορεινή βλάστηση και τα αρνάκια που μπορείτε να δείτε από κοντά να βόσκουν, εδώ κι εκεί. Γι’ αυτούς που δεν τους αρέσει το περπάτημα, ο δρόμος ανεβαίνει μέχρι την είσοδο του σπηλαίου, όπου υπάρχει κι άλλος χώρος πάρκινγκ.

Η διαδρομή αυτή μέχρι την είσοδο, σύντομη μεν αλλά πολύ ενδιαφέρουσα. Έχεις την ευκαιρία να έχεις πανοραμική θέα του οροπεδίου, να περάσεις από το εκκλησάκι της Ανάληψης και να παρατηρήσεις την άγρια βλάστηση της Ίδης (αρχαία ονομασία του Ψηλορείτη από την λέξη ίδη που σημαίνει δέντρο χρήσιμο για ξυλεία) που πια δεν είναι γεμάτη πυκνά δάση όπως αποκαλύπτει το όνομα της, αλλά παραμένει εντυπωσιακή. Τα μαλλιά των προβάτων που μπέρδεψαν σε ένα στενό πέρασμα γεμάτο χαμηλούς θάμνους μου έκαναν εντύπωση. Και τι δεν μπορεί κανείς να παρατηρήσει σε μια εκδρομή στη φύση…..

Είσοδος σπηλαίου

Η είσοδος στο σπήλαιο είναι ελεύθερη. Τα μικρά βαγόνια και ο σιδηρόδρομος που υπάρχει στην είσοδο για να μεταφέρουν τις πέτρες, μαρτυρούν τις ανασκαφές που έγιναν στο χώρο κατά τον 19^ο αιώνα οι αρχαιολόγοι. Οι ανασκαφές που έγιναν εδώ τότε, αποκάλυψαν ότι το Ιδαίον Άντρον ήταν από τα πιο σημαντικά αρχαία ιερά και ότι ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με τον μύθο για τη γέννηση του Δία τον οποίο ανέφερα στην αρχή. Αριστερά, πριν μπει κανείς στο σπήλαιο μπορεί να δει και τον μεγάλο βωμό για τις προσφορές των προσκυνητών που συνέχιζαν την ανάβαση τους μέχρι τα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη (μέσα 4^ου αιώνα μ.Χ), όπως μαρτυρούν τα ευρήματα. Με την έλευση κι επικράτηση του χριστιανισμού στην Κρήτη, η αρχαία θρησκεία παρακμάζει και το ιερό εγκαταλείπεται.

Κατεβαίνοντας στο εσωτερικό του σπηλαίου η θερμοκρασία κατεβαίνει αισθητά, γιατί όπως μας πληροφόρησε η φύλακας και διαπιστώσαμε κι εμείς, το περυσινό χιόνι, παρόλο που είναι Οκτώβριος, δεν έχει λιώσει ακόμη! Δικαιολογημένη λοιπόν, η γνωστή μαντινάδα σκέφτομαι: « Στου Ψηλορείτη την κορφή, το χιόνι δεν τελειώνει, ώστε να λιώσει το παλιό, καινούργιο το πλακώνει».

Εικόνες, χρώματα και ιστορία στη σημερινή βόλτα. Μην φύγετε από την περιοχή, πριν κάνετε μια βόλτα και στο χωριό Ανώγεια στην επιστροφή σας, για έναν ζεστό καφέ ή για να δοκιμάσετε τα ολόφρεσκα, παραδοσιακά γαλακτοκομικά προϊόντα και το οφτό κρέας, εξαιρετικής ποιότητας και κυρίως, χωρίς να βιώσετε την φοβερή φιλοξενία των κατοίκων των Ανωγείων.

Α.Δ

 

---

[1] από το μαθητικό βιβλίο της τρίτης δημοτικού

 

Τίμιος Σταυρός – μια διαδρομή πρόκληση!

 Η υψηλότερη κορυφή της Κρήτης που στέκει σε υψόμετρο 2456 μέτρων στην περήφανη οροσειρά της Ίδης είναι μια πρόσκληση-πρόκληση που πρέπει όλοι κάποια στιγμή να αποδεχτούμε. Το πανέμορφο, αλλά δύσκολο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή είναι καλά χαραγμένο από τα χιλιάδες βήματα πολλών περιπατητών, ήδη από την αρχαιότητα. Ο λόγος, φυσικά, το ιερό κορυφής στα χρόνια των Μινωιτών και τώρα πια η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στα νεότερα χρόνια.

 Οποιαδήποτε εποχή κι αν δοκιμάσει να κάνει κανείς, τη φημισμένη «Στράτα του Ψηλορείτη», θα βρει συνοδοιπόρους στη διαδρομή του, ιδιαίτερα, αν επιλέξει τον μήνα Σεπτέμβριο, κοντά στις 14 όπου είναι και η γιορτή του Τιμίου Σταυρού. Βέβαια, όλοι οι αναβάτες πρέπει να έχουν στο μυαλό τους πως πρέπει να είναι καλά εξοπλισμένοι με ρούχα ελαφριά για τους πρόποδες του βουνού, μιας και ο δρόμος είναι ανηφορικός και η δυσκολία προκαλεί αίσθημα ζέστης και πιο χοντρά ρούχα, όσο πλησιάζουν την κορυφή που το κρύο είναι τσουχτερό χειμώνα-καλοκαίρι. Απαραίτητο αξεσουάρ τα ορειβατικά μποτάκια για σταθερό βήμα και άφθονο νερό, έτσι ώστε να μη βρεθούν προ εκπλήξεων, όπως μια παρέα νεαρών τουριστών που συναντήσαμε στη διαδρομή και επιχειρούσαν να ανεβούν με τα μαγιό, σαγιονάρες και σωσίβιο - ροζ φλαμίνγκο στην πλάτη! 

Έτσι, λοιπόν, κι εμείς πέρυσι στις αρχές Σεπτεμβρίου επιλέξαμε να κάνουμε αυτή τη διαδρομή, για να μην έχει πάρα πολύ κόσμο κατά τη διάρκεια της ανάβασης. Ξεκινήσαμε γύρω στις 4.30 τα ξημερώματα θυμάμαι, από Ηράκλειο, για το καταφύγιο του Μυγερού που βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Λιβάδια. Το σκεπτικό μας ήταν να προλάβουμε την ανατολή του ήλιου στο βουνό και φυσικά, να έχει δροσιά κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανάβασής μας. 

Ο δρόμος προς το καταφύγιο είναι ασφαλτοστρωμένος κι εύκολος και υπάρχει άνετο πάρκινγκ όπου μπορείς να αφήσεις το αυτοκίνητό σου. Είχαμε μάλιστα, και μια ευχάριστη έκπληξη στη διαδρομή μέσα στη νύχτα…επειδή το βράδυ η θερμοκρασία στο βουνό πέφτει, πολλά πρόβατα μαζεύονται σε ομάδες και κοιμούνται κοντά το ένα στο άλλο, στην άσφαλτο, για να ζεσταθούν. Επομένως, αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε το αμάξι και να τα ξυπνήσουμε κάνα δυο φορές, για να περάσουμε!

 

Φτάνουμε στο καταφύγιο και δεν έχει φέξει ακόμα, εντοπίζουμε το μονοπάτι και ξεκινάμε την ανάβαση με ενθουσιασμό και γέλια. Τώρα πια, ξεξυπνήσαμε για τα καλά με τη δροσιά του πρωινού στους πρόποδες του βουνού. Το θέαμα, όσο ο ήλιος ανατέλλει είναι μαγευτικό και λένε πως η ανατολή είναι φανταστική, αν είσαι ήδη στην κορυφή, όταν ξεπροβάλλει ο ήλιος. Ευτυχώς, το μονοπάτι είναι ευδιάκριτο, καθαρισμένο από αγριόχορτα, μιας και είναι πολυσύχναστο. Βέβαια, η ανηφόρα κι ο δυνατός άνεμος δυσκολεύουν το έργο μας.

 Όσο ανεβαίνεις υψόμετρο η θέα είναι απίστευτη. Μπορείς να παρατηρήσεις άγρια πουλιά να πετούν, να αγναντέψεις μέχρι το βάθος τον ορίζοντα, να φτάσεις στο ύψος τα σύννεφα…. ίσως και να βρεθείς ψηλότερα από αυτά, να ακούσεις το σφύριγμα του ανέμου και να απολαύσεις την απίστευτη ηρεμία του βουνού. Τώρα, σιγά-σιγά το καταφύγιο μοιάζει με μικρό σπιτάκι στο βάθος του οροπεδίου του Λάκκου του Μυγερού (1580μ).

Απαιτητική τούτη η εξόρμησή μας... Όσο ανεβαίνουμε το κρύο γίνεται τσουχτερό και βάζουμε μπουφάν. Η αντίσταση του αέρα μας δυσκολεύει και καθένας μας περπατά στον δικό του ρυθμό. Συναντάμε κι άλλο κόσμο κατά τη διάρκεια της διαδρομής, χαιρετιόμαστε σα να γνωριζόμαστε από παλιά, ο στόχος της κορυφής μας ενώνει. Ώσπου, αρχίζει να αχνοφαίνεται το εκκλησάκι στην κορυφή. Έτσι, παίρνουμε θάρρος, για να διανύσουμε και τα τελευταία μέτρα που έχουν απομείνει με την απότομη ανηφόρα και τον αέρα να κοντεύει να μας σηκώσει απ’ το έδαφος.

 Στην κορυφή υπάρχει κι άλλη μια παρέα που κατέφθασε πριν από μας. Το θέαμα δεν περιγράφεται, όπως και το απίστευτο κρύο εκεί πάνω. Μπαίνω στην εκκλησία που μοιάζει με μιτάτο, να προστατευτώ από τον σφοδρό αέρα. Τα μάτια μου συνηθίζουν το σκοτάδι και παρατηρώ τον απλό εσωτερικό διάκοσμο της εκκλησίας. Προχωρώ και σε μια επιπλέον κάμαρα, όπου υπάρχουν σλιπινγκ μπαγκς – ¨κάποιος θα κοιμήθηκε εδώ το βράδυ¨ - σκέφτομαι- και κρυώνω με τη σκέψη και μόνο….Καθόμαστε για λίγο στο προαύλιο, γιατί δεν μπορείς για πολύ, λόγω του δυνατού ανέμου και γιατί φυσικά, πρέπει να είσαι ζεστός για να αρχίσεις την κατάβαση.

 Η κόπωση μας είναι εμφανής, αλλά η κατάβαση τουλάχιστον, όσο είσαι αρκετά ψηλά θέλει προσοχή, γιατί υπάρχει αντίσταση από τον αέρα και το μονοπάτι είναι κακοτράχαλο. Προσπαθώ να συμβαδίσω με την υπόλοιπη ομάδα, όμως τελικά μένω λίγο πίσω, ακολουθώ τον ρυθμό που μου υποδεικνύει το σώμα μου, φωτογραφίζω και απολαμβάνω το τοπίο.

 Όταν φτάνω κάτω στο καταφύγιο με περιμένει ζεστό καφεδάκι! Τα παιδιά έχουν φέρει υλικά για ελληνικό καφέ και όλοι μας απλώνουμε ό,τι έχουμε φέρει για φαγητό πάνω στο τραπέζι του καταφυγίου, που ευτυχώς ήταν ανοιχτό τους πεζοπόρους όπως εμείς. Εκεί, υπάρχει μέχρι και τζάκι για τις κρύες νύχτες στο βουνό, όμως, δυστυχώς, δεν αφήνουν όλοι καθαρή την αίθουσα, όπως θα έπρεπε, για να την χρησιμοποιήσουν και οι επόμενοι που θα χρειαστεί να ξαποστάσουν εκεί…

 Με το ζεστό καφεδάκι και την κουβέντα η γλυκιά κούραση της ανάβασης πέρασε και η διαδρομή αυτή αποτέλεσε άλλη μια μου γλυκεία ανάμνηση…Αν δεν έχετε δοκιμάσει αυτό το μονοπάτι, κάντε το, χωρίς δισταγμό! Είναι η ιδανική εποχή, πριν πιάσουν τα χιόνια στον περίφημο Ψηλορείτη μας!

                                         Αφιερωμένο στη φοβερή ομάδα των ¨ Χωριογύρηδων¨! 

                                                                                       Α.Δ