Βόλτα στην λίμνη της Αγιάς – Χανιά!

 

Η λίμνη της Αγιάς που βρίσκεται λίγο πιο έξω απ’ τα Χανιά (σχεδόν 9 χιλιόμετρα) στο ομώνυμο χωριό, διαπίστωσα πως είναι μια συνηθισμένη βόλτα για πολλούς ντόπιους που προτιμούν να κάνουν ένα περίπατο κοντά στο μικρό πάρκο που βρίσκεται δίπλα της και να πιούν τον καφέ τους στις κοντινές καφετέριες.

Βέβαια ομολογώ πως η ίδια η λίμνη δεν με ενθουσίασε πολύ, μιας και έμοιαζε περισσότερο με βάλτο ( που όπως έμαθα ήταν παλιά, πριν τη μετατροπή της σε τεχνητή λίμνη από τη ΔΕΗ!). Παρόλα αυτά είναι εντυπωσιακή μια βόλτα εκεί και έχει πολλά κανείς να δει, όπως το όμορφο γεφυράκι, τα σκαλοπάτια που σχηματίζουν έναν τεχνητό καταρράκτη (μάλλον για την εκμετάλλευση της υδροηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ) και πολλά παγκάκια εδώ κι εκεί που μαζεύεται ο κόσμος για να απολαύσει το πράσινο και τον ήλιο ανάμεσα στα ψηλά πλατάνια.

Ωραία μικρή βολτίτσα!  

Να σημειώσουμε για τους θαυμαστές του Θεοδωράκη πως ο Γαλατάς, όπου και τάφηκε είναι μόλις 15 λεπτά από τη λίμνη και αξίζει κάποιος να κάνει μια βόλτα στο γραφικό χωριό, αλλά και να αποτίνει φόρο τιμής στον μεγάλο δημιουργό. Εξάλλου, θα διαπιστώσει πως δεν είναι μόνος, μιας και πολλοί επισκέπτονται το μέρος παίρνοντας ακόμα και ταξί!

Α.Δ

Διάθεση της ημέρας... πράσινο!

 

Οι επιβλητικοί βράχοι της Καλαμαύκας!

 

Η Καλαμαύκα είναι  ένα χωριό εντυπωσιακής φυσικής ομορφιάς με επιβλητικούς βράχους που θυμίζουν τους αντίστοιχους των Μετεώρων πάνω στους οποίους ξεφυτρώνουν μικρά δέντρα! Οι φωτογραφίες του χωριού με έκαναν να το επισκεφτώ, μιας και με εντυπωσίασε ο παράδοξος συνδυασμός αυτός της φύσης που μου θύμισε τις κατασκευές από  τα μικρά δεντράκια μπονσάι (bonsai) που παρατηρούσα μικρή στα ανθοπωλεία, όταν το συγκεκριμένο φυτό ήταν της «μόδας» και στην Ελλάδα, πριν μερικές δεκαετίες. Μου άρεσε τόσο να βλέπω τις κατασκευές με τα μικροσκοπικά δέντρα κλαδεμένα σε απίστευτα σχέδια, τοποθετημένα δίπλα σε βράχους ή τεχνικά ρυάκια με τρεχούμενο νερό, μια πιστή προσομοίωση φύσης στο σπίτι σου! Δεν θα έχανα λοιπόν την ευκαιρία ένα τέτοιο σκηνικό να το παρατηρήσω στις πραγματικές του διαστάσεις, πόσο μάλλον αν υπάρχει στο νησί μας!

Απίστευτοι σχηματισμοί βράχων με δέντρα

Το χωριό αυτό βρίσκεται στον δήμο Ιεράπετρας της Ανατολικής Κρήτης, περίπου 25 χιλιόμετρα από τον Αγ.Νικόλαο. Μάλιστα, είναι χτισμένο τους πρόποδες των Λασιθιώτικων όρεων, σε υψόμετρο 500 μέτρων. Με το που μπαίνεις στο χωριό δεν μπορείς να μην προσέξεις τον λόφο Κάστελο στην κορυφή του οποίου υπάρχει το σπηλαιώδες εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού. Στο λόφο αυτό ήταν κτισμένη η ακρόπολη της αρχαίας πόλης Λάρισας και πιστεύεται πως λειτουργούσε ως ιερό κορυφής για τους Μινωίτες. Για να φτάσεις εκεί πρέπει να ανέβεις περίπου 250 σκαλοπάτια, ακόμα όμως και να μην το κάνεις, μπορείς να παρατηρήσεις από κάτω τη μορφολογία του βράχου τις μεσημεριανές ώρες που φανερώνει ένα καλά σμιλευμένο στο βράχο πρόσωπο, γι’ αυτό και αποκαλείται «πέτρινος θεός», μιας και η μορφή ανάλογα με την ώρα παρατήρησης αποδίδεται στον θεό Απόλλωνα και τον θεό Διόνυσο!

Θέα από το νεκροταφείο του χωριού προς τον απέναντι λόφο Κάστελο

Τα σοκάκια της Καλαμαύκας είναι εξίσου όμορφα, γεμάτα πολύχρωμα λουλούδια, παρόλο που είναι ανηφορικά. Ανέβηκα τα πολλά σκαλοπάτια στο ύψωμα για το νεκροταφείο του χωριού απ’ όπου είχα μια απίστευτη πανοραμική θέα όλου του χωριού, αλλά και του λόφου Κάστελο απέναντι μου. Οι κάτοικοι εδώ, όπως αντίστοιχα είχα παρατηρήσει στον Αγ.Θωμά κράτησαν την καλύτερη τοποθεσία για τους νεκρούς τους.

Εικόνες από τα σοκάκια του χωριού

Πέρα από τον περίπατο μέσα στα δρομάκια της Καλαμαύκας, αξίζει κανείς να επισκεφτεί και την περιοχή Κεφαλοβρύσι λίγο πιο έξω από το χωριό, από που διέρχεται ο Καλαμαύκιανος ποταμός. Το σημείο αυτό είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και εύκολα προσβάσιμο για μια βόλτα στη φύση, γιατί διαθέτει καταπράσινα δέντρα, ένα μικρό, ξύλινο γεφύρι και παγκάκια για να απολαύσει κανείς τις δεκάδες πάπιες που διασχίζουν το ποτάμι. Τέλος, για τους πιο τολμηρούς αξίζει και μια επίσκεψη στο περίφημο φαράγγι του Χαυγά και να θαυμάσει τους φοβερούς σχηματισμούς των βράχων δίπλα στο νερό και την πλούσια βλάστηση.

Κεφαλοβρύσι

Άλλη μια απίστευτη βόλτα για τους λάτρεις του περπατήματος!

Α.Δ

'Ηρθαν οι μέρες που παρατηρούμε τα ασήμαντα που ήταν πάντα, όμως, τα πιο σημαντικά...

 Οι μέρες που μας 'μάθαν να παρατηρούμε τα ασήμαντα που ήταν πάντα, τα πιο σημαντικά, είναι εδώ και δεν μπορούμε να τις αψηφούμε...Το μάθημά τους είναι χρονοβόρο και η ύλη δύσκολη. Θα περάσει άραγε, η ανθρωπότητα τις εξετάσεις; Ας γίνουμε για λίγο επίμονοι παρατηρητές και ακούραστοι μαθητές κι ας αφουγκραστούμε τον παλμό της εποχής, είναι η δική μας πραγματικότητα, ζοφερή μεν, αλλά πολύ διδακτική δε. Για να βγούμε στο φως, είμαστε υποχρεωμένοι να διασχίσουμε το σκοτάδι μας.

              Α.Δ

Η «τεχνητή» Ατλαντίδα της Κρήτης-Σφεντύλι

 

Ένας από τους αγαπημένους μου μύθους, όταν ήμουν παιδί, ήταν αυτός για τη χαμένη Ατλαντίδα, του Πλάτωνα. Θυμάμαι πόση τροφή έδινε στην παιδική μου φαντασία η ιστορία αυτή. Έπλαθα με το μυαλό μου στιγμές από την καθημερινότητα των κατοίκων της μυθικής αυτής πόλης, που ξέγνοιαστοι απολάμβαναν όλες τις ανέσεις και τα αγαθά αυτού του κόσμου, ώσπου μια μέρα, η ανεξέλεγκτη δύναμη της φύσης, με τεράστια κύματα βύθισε στον πάτο της θάλασσας την πόλη τους και τερμάτισε απότομα τη ζωή και τις φιλοδοξίες τους.

Πως θα μπορούσε λοιπόν, να με αφήσει αδιάφορη η ιστορία της τοπικής μας «Ατλαντίδας»; Πρόκειται για το Σφεντύλι, το χωριό που βυθίζεται και αναδύεται ανάλογα με την ποσότητα του νερού που μαζεύει το φράγμα του Αποσελέμη. Το φράγμα αυτό βρίσκεται κοντά στα χωριά Αβδού και Ποταμιές και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε μόλις το 2012. Εκεί, συγκεντρώνονται τα νερά από τα Λασιθιώτικα όρη, ενώ η χωρητικότητά του φτάνει  τα 27 εκατομμύρια κυβικά μέτρα περίπου, και αποτελεί τη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Κρήτης και το μεγαλύτερο τεχνικό έργο στο νησί που σκοπό έχει να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες υδροδότησης της περιοχής που εκτείνεται από το Ηράκλειο μέχρι τον Άγιο Νικόλαο.

Ο τόπος που βρίσκεται το φράγμα προσελκύει πολλούς επισκέπτες, γιατί όλοι θέλουν να θαυμάσουν από κοντά αυτό το θαύμα της τεχνικής προόδου, που κατασκευάστηκε τόσο για να δώσει ζωή-νερό, αλλά παράλληλα αποτελεί και την πιο απτή απόδειξη της επέμβασης του ανθρώπου στο περιβάλλον που μπορεί ακόμα και να ΄΄αφαιρέσει΄΄ τη ζωή, κρύβοντας έναν ολόκληρο οικισμό που έσφυζε από ζωή στα μεγάλα βάθη του φράγματος.

Το Σφεντύλι είναι κτισμένο σε υψόμετρο 210 μέτρα και η παλαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται το 1577 στον ενετικό κατάλογο του Fr. Barozzi, ενώ αναφέρεται στον Καστροφύλακα ως Sfendigli το 1583 με 78 κατοίκους. Στην πρώτη τουρκική απογραφή το 1671, ο οικισμός αναφέρεται ως Isfendil με 9 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες.

Η ονομασία του προέρχεται από το οικογενειακό όνομα Σφενδήλος που μαρτυρείται στην Κρήτη και προφανώς, o πρώτος οικιστής του θα είχε αυτό το όνομα. Το χωριό ήταν κατοικημένο τόσο κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας, όσο και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Πρόσφατα, βρέθηκαν στην περιοχή από την αρχαιολόγο Αθανασία Κάντα, 65 σκελετοί που σύμφωνα με έρευνες πιθανώς να προέρχονται από ένα Μινωικό νεκροταφείο. Με την κατασκευή του φράγματος, οι κάτοικοι αποζημιώθηκαν για τις περιουσίες τους και υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό τους.

Η πρώτη μου επίσκεψη στην περιοχή έγινε το 2016, όταν η περιέργεια μας παρακίνησε να κατευθυνθούμε προς το βυθισμένο χωριό. Όμορφη κι εύκολη διαδρομή για όποιον έχει σχεδιάσει μια εκδρομή προς το Λασίθι. Περπατήσαμε λοιπόν, θυμάμαι, μέχρι χαμηλά κάτω στο χωριό. Η εκκλησία είχε ακόμη εικόνες και τα καντήλια άναβαν, πράγμα που σήμαινε πως κάποιος επέμενε να μην εγκαταλείψει ακόμα αυτόν τον τόπο, παρόλο που το νερό είχε αφήσει ήδη τα σημάδια του μέχρι τη μέση του τοίχου της. Κάποια σπίτια, λίγο παρακάτω, ήταν ετοιμόρροπα μιας και το νερό είχε διαβρώσει τις οικοδομές, όμως το χωριό έστεκε αγέρωχο αρκετά πάνω από το νερό, με ευδιάκριτους ακόμα, τους πλακόστρωτους δρόμους και τις όμορφες αυλές των σπιτιών…

Και φτάνουμε αισίως, στο 2019. Ο βροχερός χειμώνας που προηγήθηκε γέμισε το φράγμα μέχρι τα όρια του. Θέλουμε λοιπόν, να δούμε την ¨ χρυσή¨, φωτογραφική ώρα σ’ ένα ειδυλλιακό μέρος. Η ιδέα για το Σφεντύλι πέφτει στο τραπέζι και υπερψηφίζεται. Η αγωνία μου στη διαδρομή προς τα ΄κει μεγάλη για την αλλαγή που ψυχανεμίζομαι, απ’ όσα έχω διαβάσει στα άρθρα των εφημερίδων όλο το προηγούμενο διάστημα, όμως, η εικόνα που αντικρίζω, ήδη, όταν βρίσκομαι απέναντι από το χωριό ξεπερνά τις προσδοκίες μου.

Το νερό φτάνει μέχρι το επίπεδο του προαύλιου χώρου της εκκλησίας κι έχει σκεπάσει το μισό και παραπάνω από το χωριό. Μαγεύομαι με τον ήλιο που χαμηλώνει στα βουνά απέναντι και κάνει φοβερούς αντικατοπτρισμούς στο νερό, με το χωριό να είναι ανάμεσα στα γαλήνια νερά και τον ανταριασμένο ουρανό. Σταματάμε για λίγο στην άκρη για φωτογραφίες. Η υπόλοιπη παρέα έχει προχωρήσει κι ακούμε τις φωνές τους από απέναντι. Παρατηρώ τις φιγούρες τους να γλιστράνε μέσα στα ερείπια. Χαιρετιόμαστε από μακριά… Σε λίγο θα βρίσκομαι κι εγώ εκεί…

Φτάνω στην είσοδο, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά τώρα… Αν ήμουν παλιός κάτοικος, η εικόνα του χωριού μου, θα μου έφερνε θλίψη. Έρημα δρομάκια που ίσα διακρίνονται μέσα από την έντονη, άναρχη βλάστηση, τα κτήρια ερειπωμένα. Σκαρφαλώνω στις στέγες ή μπαίνω μέσα από τα κατεστραμμένα παράθυρα και τις πόρτες για να δω τη θέα του φράγματος από κει. Μια βουκαμβίλια στέκει θεριεμένη να θυμίσει πολλές βεγγέρες με γειτόνισσες, γέλια και παιχνίδια παιδιών και κυριακάτικα, οικογενειακά τραπέζια στην εγκαταλελειμμένη πια αυλή…

Φράγμα Αποσελέμη

Ο ήλιος αρχίζει να βασιλεύει, οπότε πρέπει σιγά σιγά, για την ασφάλεια μας, να μαζευτούμε πάνω στον κεντρικό δρόμο, έξω από το χωριό, όπως και κάνουμε. Μοιραζόμαστε τις εντυπώσεις από την προσωπική εξερεύνηση που έκανε ο καθένας μας, όμως μας διακόπτει το υπέροχο ηλιοβασίλεμα που ακολουθεί. Ο ήλιος δύει αφήνοντας απίστευτους χρωματισμούς στον ουρανό. Η «τεχνητή» Ατλαντίδα της Κρήτης βυθίζεται για μια ακόμη φορά στο σκοτάδι, πριν ξαναβυθιστεί τον χειμώνα πια για τα καλά στο νερό….

Α.Δ

Περπατώντας την Αρχαία Ριζηνία - Εκκλησάκι Αγ.Παντελεήμονα !

Μια επίσκεψη στην ευρύτερη περιοχή του Πρινιά είναι μια μικρή, αλλά όμορφη και εφικτή εκδρομή γι’ εκείνους που θέλουν να αποδράσουν κάπου κοντά στο Ηράκλειο. Εκεί, μπορεί κανείς να απολαύσει την πανέμορφη θέα από το εκκλησάκι του Αγ.Παντελεήμονα, να περπατήσει ανάμεσα στα ερείπια της αρχαίας πόλης Ριζηνίας, να επισκεφτεί τα υπέροχα λαξευτά πατητήρια και να παρατηρήσει τους ιδιαίτερους λαξευτούς τάφους που βρίσκονται κυριολεκτικά μέσα στον δρόμο. Όχι και λίγα για έναν τόσο κοντινό μας προορισμό! 

Είσοδος μονοπατιού

Ο Πρινιάς βρίσκεται μόλις 25 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Ηράκλειο. Ξεκινώντας από τον δρόμο Ηράκλειο προς Μεσαρά ή Μεσσαρά, στο ύψος της Αγίας Βαρβάρας μόλις 4 χιλιόμετρα δυτικά, θα τον βρείτε μπροστά σας. Όλη η διαδρομή είναι όμορφη, μα είναι εντυπωσιακό το εκκλησάκι του Αγ.Παντελεήμονα στον λόφο Πατέλλα, που δίνει την ψευδαίσθηση πως αιωρείται πραγματικά στο χείλος του γκρεμού, βλέποντας το κάτω από το ύψος του δρόμου, όσο πλησιάζεις στον Πρινιά.

 Το αυτοκίνητο σας μπορείτε να το αφήσετε στους πρόποδες του λόφου, σε μια τεράστια αλάνα που υπάρχει για να εξυπηρετεί το πλήθος κόσμου που επισκέπτεται τον ναό ανήμερα της εορτής του Αγ.Παντελεήμονα στις 26 και 27 Ιουλίου. Διαφορετικά, αν δε θέλετε να περπατήσετε τη μικρή απόσταση με χωματόδρομο που οδηγεί στον ναό και την αρχαία πόλη, πάρτε το αυτοκίνητο μαζί, απλά να ξέρετε πως ο χώρος για στάθμευση πάνω, είναι περιορισμένος. 

Εκκλησάκι Αγ.Παντελεήμονα

Αφού θαυμάσαμε την επιβλητική θέα όλου του κάμπου που έφτανε μέχρι το Ηράκλειο και την Ντία, αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τα λιγοστά σκαλιά που μας οδήγησαν στην πύλη που οδηγεί στο μονοπάτι που καταλήγει στο εκκλησάκι. Το θέαμα απίστευτο, στο μονοπάτι συναντά κανείς όμορφα δέντρα κι έχει σε όλη τη διαδρομή από τα δεξιά του, τα ερείπια της αρχαίας Ριζηνίας και από τα αριστερά του, απίστευτη θέα με τα χωριά Πρινιάς, Ασίτες , Κεράσια, Βενεράτο, Δαφνές και το Ηράκλειο. 

Εσωτερικό εκκλησίας

Το εκκλησάκι σε χρώματα μπλε και λευκό, δεσπόζει στην κορυφή του λόφου και από την αυλή του μπορεί να δει κανείς τα όλα τα διπλανά χωριά, όπως προανέφερα. Εγώ προσπάθησα και τελικά διέκρινα από την πίσω μεριά της εκκλησίας και το χωριό μου το Κυπαρίσσι, καθώς και τον Προφήτη Ηλία με την κορυφή του Γιούχτα να δεσπόζει αγέρωχη στο βάθος. 

Δεν μπορούσαμε να φύγουμε από αυτό το μέρος αν δεν περπατούσαμε για λίγο και στα ερείπια της αρχαίας Ριζηνίας ή Απολλώνιας, που τόση ώρα παρατηρούσαμε δίπλα μας ερχόμενοι εδώ, μιας και φωτογραφίες της από ψηλά με drone που είχα παρατηρήσει, πριν την επισκεφτώ, με είχαν μαγέψει, αφού αποτυπώνουν καθαρά την πόλη, σε όλη της την έκταση. Εδώ, σας παραθέτω και τις δικές μου φωτογραφίες για να απολαύσετε την πόλη στα «ανθρώπινα μέτρα», μέσα στη φύση που έχει αγκαλιάσει τα γκρεμισμένα κτίσματα που κάποτε έσφυζαν από ζωή. Η ανθρώπινη παρουσία είναι έντονη και η αίσθηση περίεργη, θλιβερή και συνάμα χαρούμενη, όταν περπατάς στα βήματα των προγόνων σου….Η πόλη άκμασε έως τα Ρωμαϊκά χρόνια. Εδώ υπήρχε, επίσης, και ένα ιερό αφιερωμένο στη μινωική θεά των Όφεων και άλλος ένας ναός αφιερωμένος στη μητέρα του Δία, Ρέα, όπως εικάζουν οι αρχαιολόγοι. Θα ήθελα ο χώρος να ήταν πιο περιποιημένος, καθαρισμένος από τα αγριόχορτα και περιφραγμένος, για να μην μπαίνουν κατσίκια μέσα, κι ίσως μια επιγραφή με περισσότερες πληροφορίες για τη σπουδαία μινωϊκή πόλη που άκμασε κάποτε εκεί… 

Αρχαία Ριζηνία

Συνεχίζοντας προς τα κάτω, σκεφτήκαμε πως θα ήταν καλή ιδέα να πάμε πάλι προς τα πίσω, για να επισκεφτούμε και τα λαξευτά πατητήρια που συναντήσαμε στο δρόμο ερχόμενοι εδώ. Εξάλλου, δεν ήταν μακριά και οι πινακίδες που οδηγούν σ’ αυτά είναι πολύ εμφανείς, μόλις βγεις από το χωριό Πρινιάς, από τη δεξιά μεριά του δρόμου προς το εκκλησάκι του Αγ.Παντελεήμονα. Είναι πράγματι, εντυπωσιακές οι οπές πάνω στον βράχο για να ρέει ο μούστος με ευκολία με το πάτημα του κρασιού. Βέβαια, με τα αγριόχορτα αυτή την εποχή, παρόλο που υπάρχουν πινακίδες, τα πατητήρια δεν είναι σε όλη τους την έκταση ευδιάκριτα.

Λαξευτά πατητήρια

 Αν συνεχίσει κανείς στον κεντρικό δρόμο από Πρινιά προς Ασίτες συναντά επίσης, κάτι εντυπωσιακό στην διαδρομή του, αμέσως μετά την πινακίδα που σε καλωσορίζει στον δήμο ΓοργολαΪνίου αριστερά. Δεν μιλώ εδώ, παρά για τους λαξευτούς Ρωμαϊκούς τάφους, τις Σιδεροσπηλιές, όπως ονομάζονταν, οι είσοδοι των οποίων είναι ακριβώς πάνω στον δρόμο. Αν αφήσετε το αυτοκίνητο σας σε ένα ασφαλές σημείο στο πλάι του δρόμου, μπορείτε να μπείτε μέσα και να τις παρατηρήσετε από κοντά. Ο χώρος και στους δύο τάφους είναι εντυπωσιακός και φαίνονται ακόμα οι μετρήσεις των αρχαιολόγων στα τοιχώματα τους. Ανάλογα ταφικά μνημεία μπορεί να δει κανείς και σε ένα άλλο κοντινό χωριό της περιοχής, τον Αγ.Θωμά. 

Λαξευτοί τάφοι -Σιδεροσπηλιές

Μια τέτοια ωραία εκδρομή δεν μπορεί να κλείσει παρά με ωραίο φαγητό στο χωριό Ασίτες στο οποίο ήταν και το τέλος της διαδρομής μας για σήμερα. Το χωριό αυτό όμως, έχει τις δικές του ομορφιές και θα το επισκεφτούμε στο μέλλον, όχι μόνο για το υπέροχο φαγητό του….

 Α.Δ