Το οροπέδιο Λασιθίου είναι όμορφο και ειδικά αυτές τις ημέρες που είναι και χιονισμένο.....Ένας «Χριστουγεννιάτικος» γύρος του Οροπεδίου.

 

Ο γύρος στο Οροπέδιο του Λασιθίου είναι πάντα μια ενδιαφέρουσα διαδρομή όλες τις εποχές. Στο συγκεκριμένο σημείο αποτυπώνονται τόσο όμορφα και παραστατικά οι αλλαγές που επιφέρει η κάθε εποχή στη φύση.

Διάλεξα λοιπόν, να κάνω αυτή τη διαδρομή ανήμερα το πρωί των Χριστουγέννων. Η μέρα το καλούσε για μια όμορφη εξόρμηση στον καθαρό αέρα. Ο ήλιος λάμπει και διώχνει το τσουχτερό κρύο που έφεραν τα χιόνια και η βροχή τις προηγούμενες ημέρες..

Πρώτη στάση, είναι οι ανεμόμυλοι φυσικά απ’ όπου μπορείς να θαυμάσεις την πανοραμική θέα προς όλο τον κάμπο προς το Ηράκλειο από τη μια και από την άλλη όλο το οροπέδιο και στο βάθος τα κάτασπρα λασιθιώτικα όρη. Την προσοχή μου όμως, αυτή τη φορά τράβηξαν και δυο μικροί σωροί από πορτοκαλί κολοκύθες που ήταν στοιβαγμένες στην αυλή μιας κοντινής ταβέρνας. Το χρώμα του παιγνίδιζε στον φακό μου μαζί με το πράσινο του κάμπου και το εκτυφλωτικό λευκό των βουνών.

Κατεβαίνοντας στα πεδινά είχα την ευκαιρία να παρατηρήσω ένα κοπάδι με πρόβατα που απολάμβανε τον ήλιο στο καταπράσινο χωράφι. Αλλά πλησιάζοντας στο οροπέδιο βλέπω το ζεστό των Λασιθιωτών που είχαν στολίσει με πολύχρωμες κορδέλες κάποια δέντρα κατά μήκος του δρόμου.  Η φύση γιορτάζει κι εκείνη αυτές τις ημέρες. Περπατώ λοιπόν, ανάμεσα στους ανεμόμυλους που έχουν χάσει πια με το πέρασμα του χρόνου και την αχρηστία, τα άσπρα φτερά, αλλά όχι και την αρχοντιά τους. Το χώμα βουλά, μαλακωμένο κάτω απ’ τα παπούτσια μου απ’ την έντονη βροχή των προηγούμενων ημερών κι έτσι δυσκολεύει λίγο το περπάτημα μου. Οφείλω να πάω πιο κοντά, να θαυμάσω τους μύλους στο φυσικό τους περιβάλλον, όπως είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με με τα Λασιθιώτικα χώματα και την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής.

Συνεχίζοντας την διαδρομή μου ,ακολουθώ τον δρόμο περιμετρικά του οροπεδίου και κάνω μια στάση στην Παναγία την Βιδιανή λίγο πιο κάτω, όπου ανταλλάσσουμε ευχές με τον καλόγερο και μερικούς προσκυνητές που επισκέφτηκαν την μονή λόγω της ημέρας. Φεύγοντας παρατηρώ, μέσα από την μηχανή τις ακτίνες του ήλιου που πέφτουν στην εικόνα της Παναγίας με το θείο βρέφος στην πινακίδα που οδηγεί στη μονή.

Συνεχίζοντας δεν μπορώ να μην σταματήσω και στους πρόποδες της Δίκτης, στον δρόμο προς το φημισμένο σπήλαιο. Με έκπληξη βλέπω πολύ κόσμο να βρίσκεται εκεί όχι μόνο για να απολαύσει το Χριστουγεννιάτικο γεύμα του, αλλά και τη βόλτα του προς το σπήλαιο.

Παρόλο, που μια μικρή πινακίδα μας προειδοποιεί  πως το σπήλαιο είναι κλειστό σήμερα λόγω της ημέρας, πολλοί, όπως κι εγώ, επιλέγουμε να ανεβούμε πάνω στο βουνό παρά το τσουχτερό κρύο και το κρυσταλλιασμένο χιόνι που βλέπουμε εδώ κι εκεί.

Να απολαμβάνεις την ομορφιά της φύσης μια τέτοια μέρα σχεδόν μόνος πάνω στο βουνό είναι ευλογία. Την απόλυτη ηρεμία σπάνε μόνο οι συναντήσεις με άλλους αναβάτες για την ανταλλαγή ευχών και πληροφοριών για τη διαδρομή. Φτάνω στην κορυφή μα δε με απασχολεί καθόλου που δεν μπορώ σήμερα να μπω στο σπήλαιο, η ομορφιά και η απίστευτη θέα του οροπεδίου από ψηλά με έχει συνεπάρει.

Τόσα όμορφα χωριουδάκια σε όλη τη διαδρομή! Τζερμίαδο, Ψυχρό, Αβρακόντε, Μαρμακέτο….. Τα σπίτια τους γεμάτα κόσμο με στρωμένα τα γιορτινά τραπέζια και τις καμινάδες να βγάζουν σε μορφή άσπρου καπνού τη θαλπωρή του εσωτερικού τους. Μα και τα ταβερνάκια είναι κι εκείνα κατάμεστα με κόσμο που αποφάσισε να γιορτάσει αυτή τη μέρα μακριά από την οικογενειακή εστία.

Η βόλτα αυτή με αναζωογόνησε, τώρα μπορώ να πάω με χαρά κι εγώ στους αγαπημένους μου για το καθιερωμένο οικογενειακό τραπέζι της ημέρας, έχοντας να διηγηθώ την όμορφη ιστορία που έζησα ακολουθώντας σήμερα του Λασιθιού τον δρόμο..

Α.Δ

 

Κάτι τέτοιες μέρες με βροχή και κρύο, θυμάμαι τέτοιες διαδρομές με περιπέτεια και ζεστά ταβερνάκια - Η υποχθόνια…. ομορφιά του σπηλαίου της Δόξας!

Η κατάβαση στα σπήλαια είναι πάντα μια πρωτόγνωρη και ιδιαίτερη εμπειρία για μένα. Τούτη είναι η τρίτη φορά που επισκέπτομαι ένα σπήλαιο, όμως το αίσθημα της αναμονής και της έκπληξης της ανακάλυψης του αγνώστου είναι πάντα εκεί.

Το σπήλαιο της Δόξας είναι σχετικά μικρό σπήλαιο και όχι τόσο γνωστό στον πολύ κόσμο, μιας και δεν είναι εύκολα ορατό από τον δρόμο, αλλά και γιατί οι επισκέπτες προτιμούν να κάνουν μια στάση στην ταβέρνα ακριβώς από πάνω του, για να γευτούν τις περίφημες πίτες με μέλι.  Βρίσκεται σε υψόμετρο 463 μέτρα, στη θέση Κακά Πηλά και είναι περίπου 20 χιλιόμετρα δυτικά του Ηρακλείου, κοντά στο χωριό Μάραθος. Το όνομα του λίγο παράξενο. Λέγεται πως οι ταξιδιώτες από τα Χανιά προς το Ηράκλειο, μετά από την κουραστική αυτή διαδρομή, φτάνοντας στην περιοχή αυτή απ’ όπου φαίνεται πια το Ηράκλειο, αναφωνούσαν «Δόξα τῷ Θεῷ» και έμεινε έτσι το τοπωνύμιο. Μια άλλη εκδοχή όμως, αναφέρει πως απλώς κοντά στο σπήλαιο υπήρχε η εκκλησία Αγία Δόξα.

Όπως και να έχουν τα  πράγματα, αξίζει κάποιος να το επισκεφτεί. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά αριστερά, στο πλάι της ταβέρνας, όπου υπάρχει και η αντίστοιχη πινακίδα να σε οδηγήσει, αντικρίζεις την απότομη είσοδο του σπηλαίου. Ενώ το στόμιο του σπηλαίου ήταν ανοιχτό, αρχικά, αποθαρρύνθηκα να κατέβω μιας και η βροχή σε συνδυασμό με ένα παχύ στρώμα βελανίδια έκανε το έδαφος πολύ ολισθηρό. Ευτυχώς, όμως, τελικά υπερίσχυσε η επιθυμία να συνεχίσω, την οποία βέβαια, ενίσχυσαν και οι φωνές των φίλων μου που ήθελαν να προχωρήσουμε γρηγορότερα.

Θέα κάμπου κατά την κατάβαση στην είσοδο του σπηλαίου

Βαδίζοντας  με πολύ προσοχή στο κατηφορικό έδαφος στα ενδότερα του σπηλαίου με τη βοήθεια του φακού μου, συνειδητοποίησα την αλλαγή θερμοκρασίας, τη μεγάλη υγρασία και άρχισα να παρατηρώ γύρω μου. Πρόκειται για ένα σπήλαιο γεμάτο με νερό, άλλωστε πολλές σταγόνες έπεφταν από τους περισσότερους σταλακτίτες, πράγμα που σημαίνει πως το σπήλαιο παραμένει ενεργό και συνεχίζει να αναδιαμορφώνεται αδιάκοπα. Όταν πια το σώμα και ιδιαίτερα τα μάτια προσαρμόστηκαν πλήρως στις νέες συνθήκες, δεν είχα παρά να θαυμάσω και να σταθώ με δέος μπροστά στον πλούσιο διάκοσμο του σπηλαίου. Για μια στιγμή ένιωθα ότι βεβήλωνα έναν ιερό και απάτητο τόπο με την παρουσία μου, μιας και ήμουν αναγκασμένη να ακουμπώ σταλαγμίτες που κάνουν τόσα χρόνια για να σχηματιστούν, για να μπορέσω να στηριχτώ και να προχωρήσω.

Επειδή το συγκεκριμένο σπήλαιο έχει αρκετά στενά περάσματα είναι εύκολο να προκληθεί σε κάποιον η αίσθηση κλειστοφοβίας, πόσο μάλλον όταν αντικρίσει και τη μικρή λίμνη στο βάθος, και να μην συνεχίσει την πορεία  προς τα μέσα. Όμως, αν έχεις καλούς συνοδοιπόρους που σε βοηθούν να προχωράς ακόμη κι αν δεν έχεις τόσο καλό εξοπλισμό, αξίζει να φτάσεις στην τελευταία αίθουσα που πραγματικά το θέαμα είναι μαγευτικό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αίθουσα του σπηλαίου με τους περισσότερους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Δεν είναι ολόκληρη προσβάσιμη,  γιατί ένα μεγάλο βάραθρο σε εμποδίζει να κατέβεις χαμηλά, όμως αν φωτίσεις με το φακό τα τοιχώματα του σπηλαίου θα δεις φοβερούς σχηματισμούς που σε κάνουν να απορείς για τα υπόγεια αυτά θαύματα της φύσης.

Η πορεία προς την έξοδο ήταν ευκολότερη μιας και είχα εξοικειωθεί με τον χώρο και η αίσθηση πως δεν ήθελα να αποχωριστώ αυτό το μέρος δυνατή. Όμως η πείνα ήταν έντονη πια, αφού είχε προηγηθεί της κατάβασης στο σπήλαιο, η ανάβαση στον Στρούμπουλα που δεσπόζει κι εκείνος στην ευρύτερη περιοχή. Μόλις γεύτηκα τα ντόπια εδέσματα, καταλάγιασε η πείνα και ξεκουράστηκα λιγάκι με την παρέα των καλών μου φίλων, για μια στιγμή πέρασε απ’ το μυαλό και την καρδιά, η αγαλλίαση και η πληρότητα που φέρνει στον άνθρωπο η επαφή με τη φύση. Ιδιαίτερα, η γνώση της αντίθεσης της υπόγειας ομορφιάς και της γαλήνιας ησυχίας που υπήρχε ακριβώς κάτω απ’ τα πόδια μου, με την βαβούρα και τη ζεστασιά του κόσμου μέσα στην ταβέρνα, δίνει μια αίσθηση μοναδική που καλώ όποιον τολμά να την βιώσει!

Α.Δ

 

Σπήλαιο Μιλάτου! Να θυμηθούμε μια ωραία διαδρομή!

                                                    

Δεν είχα μέχρι τώρα την ευκαιρία να επισκεφτώ τη Μίλατο, αλλά η ιστορία του πολυθρύλητου σπηλαίου της, με τράβηξε προς τα κει, μια Κυριακή πρωί. Το σπήλαιο αυτό είναι ανοιχτό για το κοινό και προσιτό, μιας και έχει την ιδιομορφία ότι είναι ανοιχτό από τη μια μεριά, οπότε οι ακτίνες του ήλιου κι ο καθαρός αέρας μπαίνουν σε ένα μέρος του. Έτσι, δεν δημιουργείται αίσθημα κλειστοφοβίας σ’ όποιον επισκέπτη αποφασίσει να μην προχωρήσει στα ενδότερα. Επιπλέον, και ο διάκοσμος του από σταλαγμίτες και σταλακτίτες, είναι πιο λιτός, αφού ο καθαρός αέρας ίσως εμποδίζει, να αναπτυχτούν τα επίπεδα υγρασίας που τον δημιουργούν, τουλάχιστον στη μεγάλη κεντρική αίθουσα.

Το σπήλαιο βρίσκεται τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μιλάτου, όπου δρόμος από το χωριό (2,5χλμ) για επιβατηγά αυτοκίνητα οδηγεί στην περιοχή του σπηλαίου. Από εκεί με πορεία 15 λεπτών  σε πλακόστρωτο μονοπάτι, φθάνουμε στην είσοδό του που βρίσκεται σε υψόμετρο 155 μέτρων. Μη βιαστείτε να φτάσετε στην είσοδο, χαζέψτε λιγάκι τη φυσική ομορφιά που πλαισιώνει το  μονοπάτι, κατά μήκος του οποίου υπάρχουν πολλά δέντρα, τεράστιοι βράχοι που κρύβουν φωλιές αετών και υπέροχη θέα στο φαράγγι της Μιλάτου. Εμείς τουλάχιστον, σπαταλήσαμε πολλή ώρα φωτογραφίζοντας το πανέμορφο τοπίο!

Το σπήλαιο άλλωστε, είναι γνωστό τόσο για το απαράμιλλο φυσικό του κάλλος (εντός και εκτός) όσο και για τα τραγικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν σ’ αυτό κατά την κρητική επανάσταση του 1823 κατά των Τούρκων. Το Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς ο Χασάν πασάς αφού κατέστρεψε το οροπέδιο Λασιθίου, έκανε επιδρομή και στην περιοχή του Μεραμβέλλου. Οι κάτοικοι της περιοχής λοιπόν, αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε διάφορα σπήλαια εκεί γύρω, για να γλιτώσουν από την καταστροφική του μανία και ένα από αυτά ήταν και το εν λόγω σπήλαιο, γνωστό κι αλλιώς με το όνομα σπήλαιο Ραπά.

Ο επίλογος της ιστορίας τραγικός…. Μετά από προδοσία, ξεκίνησε η πολιορκία από τον Χουσεΐν Βέη με 5000 στρατιώτες που κατέφθασαν στο σπήλαιο πάνοπλοι. Οι Οθωμανοί περίπου μετά από δεκαπέντε μέρες σκληρής πολιορκίας, άναψαν φωτιά στην είσοδο του σπηλαίου (ταχτική που χρησιμοποίησαν και σε άλλα σπήλαια, όπως αυτό του Μελιδονίου) και οι αναθυμιάσεις ανάγκασαν τους πολιορκημένους σε έξοδο. Οι σκηνές που ακολούθησαν μετά θύμιζαν Αποκάλυψη… Οι ιστορικοί υπολογίζουν πως ο αριθμός των θυμάτων ξεπερνά τα χίλια άτομα. Το σπήλαιο όμως, πέρα από τα γεγονότα αυτά της πιο πρόσφατης ιστορίας, είχε χρησιμοποιηθεί επίσης, και ως χώρος ταφής κατά την αρχαιότητα, μιας και έχουν βρεθεί ανθρώπινα οστά, τάφοι και φυσικά διαμορφωμένος βωμός σε κοίλωμά του.

Ωστόσο, σε ανάμνηση αυτής της θυσίας του 1823, κτίστηκε, το 1935, ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Απόστολο Θωμά το οποίο βρίσκεται στην κεντρική αίθουσα που σπηλαίου και είναι ορατό μόλις μπεις μέσα. Μπορεί έτσι, κάποιος να δει και το οστεοφυλάκιο δίπλα με τα οστά των αγωνιστών. Αυτά τα δύο σημεία φορτωμένα με βαρείες ιστορικές μνήμες είναι τα πρώτα που αποσπούν την προσοχή του επισκέπτη. Αμέσως μετά όμως, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει τον εσωτερικό διάκοσμό της κεντρικής αίθουσας. Ενδιαφέρον έχει αναμφισβήτητα, το μεγάλο άνοιγμα του σπηλαίου που μοιάζει με ανοιχτό παράθυρο προς το φαράγγι που βρίσκεται ακριβώς από κάτω από το σπήλαιο και γεμίζει την κεντρική αίθουσα του με φως.

Πίσω από το εκκλησάκι το έδαφος του σπηλαίου γίνεται πιο κατηφορικό και αρκετά ολισθηρό. Υπάρχουν πολλές μικρές αίθουσες, αλλά για να τις επισκεφτεί κανείς πρέπει να σκύψει σε μερικά σημεία που υπάρχουν στενώματα. Το συνολικό του μήκος φτάνει τα 75 μέτρα και υπάρχουν άφθονοι σταλαγμίτες κυρίως, παντού. Από περιέργεια προχώρησα αρκετά μέσα, όμως σταμάτησα αρκετά νωρίς, γιατί το φως του φακού μου ενοχλούσε τις νυχτερίδες που άρχισαν να διαμαρτύρονται έντονα και με φόβισαν λιγάκι τολμώ να πω! Έτσι, ανέβηκα με αστραπιαία ταχύτητα, ξανά στην ασφάλεια της μεγάλης κεντρικής αίθουσας, βλέποντας τους φίλους μου να γελούν μιας και τόση ώρα με καλούσαν πάνω, αλλά εγώ είχα αφοσιωθεί να παρατηρώ τα ενδότερα του σπηλαίου…. Εκατοντάδες λοιπόν, νυχτερίδες φιλοξενούνται στα σκοτεινά βάθη του σπηλαίου αυτού, σε μεγάλους αριθμούς απ’ ότι πληροφορήθηκα ιδιαίτερα το χειμώνα! Μάλιστα, είχαμε την ευκαιρία να δούμε κάνα δυο να πετούν κοντά μας στην προσπάθεια μας να φωτογραφίσουμε σκοτεινά σημεία του σπηλαίου, κάτι που ήταν πράγματι εντυπωσιακό.

Η επίσκεψη στο σπήλαιο της Μιλάτου είναι χωρίς αμφιβολία ωραία ιδέα, για όλους όσους επισκέπτονται την περιοχή. Ο συνδυασμός ιστορίας και άπλετου φυσικού κάλλους πάντα είναι για μένα ακαταμάχητος, ελπίζω και για εσάς!

Α. Δ