Το εκκλησάκι του Αγ. Φανουρίου στο φαράγγι.

 

Ο σημερινός περίπατος αφορά μια βόλτα σε γνώριμα μέρη που επειδή είναι κοντά σου δεν έχεις ποτέ διάθεση να τα εξερευνήσεις, γιατί πιστεύεις πως τα ξέρεις. Κι όμως, ακόμα και τα μέρη που γεννήθηκες και μεγάλωσες πρέπει να τα αντιμετωπίζεις καμιά φορά σαν τουρίστας, για να ανακαλύψεις πέρα από την οικεία και γνώριμη ομορφιά τους, πολλά πράγματα που δεν είχες καν προσέξει!

Κινούμαι με το αυτοκίνητο από τον χιλιοπερασμένο  από μένα επαρχιακό δρόμο του Βενεράτου προς το Κυπαρίσσι, αλλά αυτή τη φορά θα κάνω μια παράκαμψη για να επισκεφθώ το μικρό εκκλησάκι του Αγ.Φανουρίου που είναι κρυμμένο μέσα στο ομώνυμο φαράγγι. Σε προηγούμενο άρθρο περιέγραψα την πρώτη εξερεύνηση της περιοχής, με την πεζοπορία από το Κυπαρίσσι προς την ιερά μονή Παλιανής που μου κέντρισε τότε το ενδιαφέρον και για όλη την ευρύτερη περιοχή του βενεραθιανού κάμπου, ενός κάμπου απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τον οποίο επέλεξαν ακόμα και οι Βενετοί κατακτητές του νησιού να χτίσουν επαύλεις  τους, εξου και το όνομα του χωριού Βενεράτο.

Όμως αυτή τη φορά δεν έχω χρόνο για πεζοπορία δυστυχώς, και βιάζομαι μην χάσω και το τελευταίο φως του ήλιου που δύει σε λιγάκι, οπότε στρίβω γρήγορα στο τσιμεντοστρωμένο δρομάκι που με οδηγεί στον ναό. Η διαδρομή είναι ακόμα πιο όμορφη απ’ ότι τη θυμάμαι, μέσα από αμπελώνες με χρυσοκίτρινα αμπελόφυλλα και ψηλά πλατάνια, βελανιδιές κι ελιές. Αφού περνώ και τον ναό της Αγ.Παρασκευής στα πεζούλια του οποίου είχα ξαποστάσει την προηγούμενη φορά, πολύ γρήγορα φτάνω στον ναό του Αγ.Φανουρίου που βρίσκεται υπό τη σκέπη ενός θεόρατου βράχου. Πριν την ανακαίνιση ο ναός ήταν κολλημένος στον βράχο, τώρα έχει κάποια απόσταση, αλλά το σκηνικό είναι εξίσου εντυπωσιακό.

Η εκκλησία, το προαύλιο με στρώμα από τα κατακίτρινα φύλλα των δέντρων και το νερό να κυλά στον ποταμό Απόλλωνα από κάτω, συνθέτουν το ιδανικό φθινοπωρινό σκηνικό που ξεπερνά αυτό που είχα φανταστεί πως θα συναντούσα ερχόμενη εδώ. Ακούω τον ήχο του ποταμιού που συνεχίζει να κυλά παρά τις επεμβάσεις του ανθρώπου μέσα στα χρόνια και θλίβομαι που η μόλυνση των νερών του έχει διαταράξει αυτό το υπέροχο οικοσύστημα το οποίο στα χρόνια του παππού μου έσφυζε από ζωή από χελώνες, χέλια και άλλα ενδημικά είδη. Τότε μπορούσαν ακόμα να πιούν νερό από το ποτάμι…..

Ο ήλιος έπεσε και πρέπει να αποχωρήσω, όμως την τρίτη φορά που θα ΄ρθω προς τα δω, θα επιχειρήσω να διασχίσω το φαράγγι, πρέπει να είμαι όμως προετοιμασμένη καλά, γιατί καθώς μαθαίνω είναι δύσβατο σε κάποια σημεία και πρέπει εκτός από σωστά παπούτσια να έχει κανείς και κράνος καθώς ενδεχομένως να υπάρχουν και κατολισθήσεις. Μάλιστα, ο χώρος στο προαύλιο της εκκλησίας έχει και πάγκους και ψησταριά και προσφέρεται απ’ ότι βλέπω για ωραίο φαγοπότι στην εξοχή, μετά τη δύσκολη διαδρομή… Φεύγω λοιπόν, με την αίσθηση της ικανοποίησης και της ζεστασιάς που νιώθει κανείς, όταν επισκέπτεται περπατημένα από τους γεννήτορες του χώματα, είναι τα μέρη που πάντα θα ξαναγυρίζω!

Α.Δ

Φαράγγι και παραλία της Αγριόμαντρας

 

Όμορφο και συνάμα πρωτότυπο το όνομα αυτού του φαραγγιού που συνάδει απόλυτα με το άγριο, φυσικό, κρητικό τοπίο που δεσπόζει σ’ ένα από τα πιο μικρά, αλλά εντυπωσιακά φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης και καταλήγει σε μια καλά κρυμμένη, μοναδική παραλία. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καβούσι της Ιεράπετρας στο οροπέδιο Λάκκος του Αμπελιού, 24 χιλιόμετρα ανατολικά του Αγίου  Νικολάου.

 Η διαδρομή από το Ηράκλειο είναι ιδιαίτερα όμορφη και εύκολη μέχρι και αρκετά μετά την Παχιά Άμμο. Τα πράγματα δυσκόλεψαν λιγάκι μονάχα, όταν μπήκαμε στον χωματόδρομο που οδηγεί στο φαράγγι, γιατί για να προσεγγίσεις την είσοδο του φαραγγιού με αυτοκίνητο, θα πρέπει να ακολουθήσεις αρχικά τον χωματόδρομο που φτάνει στο μικρό αυτό οροπέδιο από το Καβούσι. Τα χαμηλά, επιβατηγά αυτοκίνητα φτάνουν μέχρι ένα ορισμένο σημείο, πριν την είσοδο του φαραγγιού, μιας και ο χωματόδρομος είναι κακοτράχαλος. Ωστόσο, στη διαδρομή αυτή συναντήσαμε πολλά «μετόχια» με ντόπιους που απολάμβαναν την ηρεμία της φύσης κοντά στις περιουσίες τους.

Η Αγριόμαντρα, όπως πληροφορήθηκα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως μικρό λιμάνι κατά την Ενετοκρατία, γι’ αυτό και διακρίνονται κτιριακά κατάλοιπα τριγύρω στην περιοχή. Μέχρι και το 1920, η προφυλαγμένη από τα τεράστια βράχια παραλία, χρησιμοποιούνταν ως απάνεμο λιμάνι για τη μεταφορά πυρήνας, ζώων και άλλων φορτίων στον Άγιο Νικόλαο, καθώς δεν υπήρχε οδικό δίκτυο στην περιοχή. Εδώ, υπήρχε και μικρό τελωνείο και ένα πηγάδι για την άντληση νερού.

Το μέρος δεν είναι απρόσιτο για έναν μέσο επισκέπτη που δεν έχει συνηθίσει να κάνει πεζοπορία, μιας και από το φαράγγι ως την παραλία, η διαδρομή διαρκεί γύρω στα 50 λεπτά, αν συνυπολογίσει βέβαια, κανένας και τον χρόνο μέχρι λίγο πριν την είσοδο του φαραγγιού, σε περίπτωση που δεν έχει το κατάλληλο αυτοκίνητο για να φτάσει αρκετά κοντά. Αυτό όμως, για το όποιο πρέπει να είναι προετοιμασμένος κάποιος είναι ότι η περιοχή γύρω από την είσοδο είναι γεμάτη μελίσσια μιας και υπάρχουν χαμηλοί θάμνοι παντού με άφθονη τροφή για τις μέλισσες. Είναι εκπληκτικό το βουητό των μελισσών που είναι κρυμμένες στους θάμνους όσο περνάς μέσα από το μονοπάτι που οδηγεί στην πύλη! Ωστόσο, πρέπει να φοράς ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα και να είσαι γρήγορος στην πορεία σου και διακριτικός για να τις αποφύγεις. Και φυσικά, να κρατάς τα απαραίτητα φαρμακευτικά σκευάσματα σε περίπτωση τσιμπήματος…

Υπάρχει βέβαια, κι η ασφαλέστερη και πιο ξεκούραστη προσέγγιση της παραλίας μέσω θαλάσσης, μιας και οι ψαράδες έχουν διαμορφώσει ένα χώρο για πικ-νικ με ξυλόφουρνο, τραπέζι και πάγκους που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επισκέπτες με οποιονδήποτε τρόπο κι αν επιλέξουν να φτάσουν ως εκεί. Φυσικά, η ωραιότερη πινελιά στο σκηνικό, ήταν μια μεγάλη αιώρα από δίχτυ, δεμένη στο δέντρο δίπλα στη θάλασσα, που όπως ήταν εύλογο όλοι δοκιμάσαμε για λίγη περισσότερη χαλάρωση..

Το μειονέκτημα, αν επιλέξεις τη διαδρομή μέσω θαλάσσης, είναι ότι χάνεις την ευκαιρία να διασχίσεις ένα εκπληκτικής ομορφιάς φαράγγι, σχετικά ευκολοδιάβατο και με απίστευτη θέα από ψηλά. Οι διαδοχικοί φράχτες που πρέπει να περάσεις μέχρι να φτάσεις στο μικρό σπήλαιο Άγιος Ιωάννης που υπάρχει μέσα στο φαράγγι, σε κάνουν να νιώθεις πράγματι «αγριοκάτσικο» εγκλωβισμένο σε αγριόμαντρα, δικαιολογώντας κατά μια έννοια το όνομα του φαραγγιού!

Το εν λόγω σπήλαιο, που βρίσκεται περίπου στα μισά της διαδρομής, φαίνεται πως λαξεύτηκε παλαιότερα από ανθρώπινο χέρι και τώρα πιο πρόσφατα, έχει προστεθεί εξωτερικά, ένας πετρόχτιστος τοίχος. Το σπήλαιο του Αγ.Ιωάννη δεν έχει μέσα εικόνες ή άλλα λατρευτικά σκεύη, όμως υπήρξε από πολύ παλιά σπηλαιώδης ναός που ήδη είχε εντοπίσει  ο περίφημος Τζουζέπε Τζερόλα, κατά τη διάρκεια της έρευνας και της ιστορικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφικής καταγραφής περιοχών της Κρήτης.

Αυτό όμως, που πραγματικά σε κερδίζει σ’ αυτό το σημείο της διαδρομής, εκτός από τον σπηλαιώδη ναό, είναι ο τεράστιος σταυρός που υψώνεται στο σημείο και δεσπόζει στην απίστευτη θέα προς τη θάλασσα που απλώνεται στον ορίζοντα. Από αυτήν τη θέση βλέπεις από ψηλά, πριν ακόμη φτάσεις στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού, τη μαγευτική παραλία στην οποία αυτό καταλήγει. Εκεί, σταμάτησα αρκετή ώρα, με το δίκιο μου, για πολλές φωτογραφίες και έτσι έχασα για λίγο τους υπόλοιπους της ομάδας που τρέξανε να δροσιστούν στα καταγάλανα νερά της παραλίας…

Κατεβαίνοντας λοιπόν, με την ησυχία μου, τους βρήκα κάτω από το μεγάλο αρμυρίκι που πρόσφερε απλόχερα τη σκιά του δίπλα σ’ άλλη μια παρέα που είχε ¨στρατοπεδέυσει¨ από πάνω στον μεγάλο πάγκο και το τραπέζι που υπάρχει εκεί, όπως προανέφερα, και προσφέρεται για ωραία φαγοπότια με φίλους πλάι στη θάλασσα!

Ο κόλπος είναι σχετικά μικρός, προστατευμένος απ’ τον πολύ αέρα και τα νερά είναι κρυστάλλινα. Ευτυχώς για μας, την ημέρα που το επισκεφτήκαμε είχε αρκετό αέρα στ’ ανοιχτά, οπότε από τη θάλασσα δεν είχαμε καμία καινούργια άφιξη, πέρα από την παρέα που βρήκαμε ήδη εκεί.

Αν κολυμπήσει κανείς πιο βαθειά στη θάλασσα, μπορεί να παρατηρήσει δυο τεράστια βράχια που αφήνουν ένα μικρό άνοιγμα ανάμεσα τους και θυμίζουν τις συμπληγάδες πέτρες της Οδύσσειας. Από ένα τολμηρό μέλος της παρέας μάλιστα, που δεν δίστασε να σκαρφαλώσει στα βράχια από τη στεριά (γιατί ακριβώς, οι βράχοι αυτοί του ξύπνησαν την περιέργεια) και να εξερευνήσει την πίσω μεριά, πληροφορήθηκα πως οι απότομοι βράχοι πίσω, δημιουργούν όντως το απίστευτο απόκοσμο τοπίο που διάβαζα, πριν επισκεφτώ την Αγριόμαντρα.

Προφανώς, από την περιγραφή του, καταλάβαμε πως περπάτησε βόρεια, κατά μήκος της ακτογραμμής προς την τοποθεσία «Θόλος».  Οι ντόπιοι ταξιδιωτικοί οδηγοί λένε, ότι αφού περάσει κάποιος μετά από 400μ δίπλα από την ερημική παραλία στην τοποθεσία Συκιές, θα εντυπωσιαστεί από το απόκοσμο τοπίο που δημιουργούν κατακόρυφοι βράχοι. Οι γκρεμοί αυτοί φτάνουν στο μέγιστο ύψος τους (219μ), στη γωνία ενός επιβλητικού ακρωτηρίου που οι ντόπιοι ονομάζουν Σπαθί του Χωματά. Μάλιστα, στη βάση του Σπαθιού σχηματίζεται μια παραλία με καταγάλανα βαθιά νερά όπου η πρόσβαση γίνεται αποκλειστικά με βάρκα.

Παρ’ όλα αυτά, κι εμείς οι υπόλοιποι που σταθήκαμε λιγότερο τολμηροί αποζημιωθήκαμε πλήρως από την υπόλοιπη πιο βατή διαδρομή μέσα απ’ το φαράγγι και την υπέροχη παραλία! Η δε επιστροφή μας, ήταν ακόμα πιο διασκεδαστική. Δυο μέλη της παρέας που κατέφθασαν με αγροτικό όχημα και έφτασαν μέχρι την είσοδο του φαραγγιού μας μετέφεραν για λίγα μέτρα στην καρότσα μέχρι το αυτοκίνητό μας, κι έτσι η μικρή μας «απόδραση», σ’ αυτό τον ωραίο προορισμό μου θύμισε κάτι από τα παιδικά μου χρόνια στο χωριό… Δεν έχετε λοιπόν, παρά να δοκιμάσετε μια επίσκεψη στην Αγριόμαντρα. Το καλοκαίρι στην Κρήτη εξάλλου, δεν έχει ακόμα τελειώσει..

Α.Δ