Αγ.Γεώργιος Καρύδι! Και η ευχή μου, όταν έγραφα γι' αυτό το υπέροχο μέρος το 2019 έπιασε! Ο χώρος καθαρίστηκε και αυτό το καλοκαίρι φιλοξένησε και συναυλία!

Παρόλο που δε συνηθίζω να επισκέπτομαι συχνά μοναστήρια, αυτές τις μέρες βρέθηκα σε ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος και είπα να το μοιραστώ μαζί σας διότι, καμιά φορά, σ’ αυτά τα μέρη μπορεί να ανακαλύψει κανείς καλά κρυμμένους θησαυρούς. Κάτι τέτοιο με οδήγησε λοιπόν, και στην ιερά μονή του Αγ.Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου στα Χανιά, που βρίσκεται περίπου δύο χιλιόμετρα ανατολικά του Βάμου.

O λόγος της επίσκεψης μου εκεί δεν ήταν άλλος από το γεγονός ότι το μοναστήρι αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον συγκρότημα λαϊκής αρχιτεκτονικής του νομού Χανίων, όπως είχα πληροφορηθεί πρόσφατα. Πώς θα μπορούσα λοιπόν, να μείνω αδιάφορη μπροστά στο ενδεχόμενο να επισκεφτώ το μεγάλο ελαιοτριβείο του μοναστηριού με τις δώδεκα, μεγάλες καμάρες που μονάχα οι λάτρεις της συμμετρίας και των όμορφων κτιριακών κατασκευών μπορούν να εκτιμήσουν;

Το μοναστήρι πλούσιο και περιποιημένο, δεν έχει παρά να το θαυμάσει ο επισκέπτης πριν καν μπει μέσα. Στην είσοδο κεράσματα για τους ξένους και αμέσως μετά σ’ ένα προαύλιο καταπράσινο, ανάμεσα σε περιποιημένα δέντρα και λουλούδια, ο ναός του Αγ.Γεωργίου. Από τις λίγες φορές που με ενθουσιάζει εσωτερικό εκκλησίας, ίσως βοηθά και το μεσημεριανό φως που μπαίνει από τα παραθύρια και κάνει τον ναό να λάμπει. Προσκυνώ και η αναζήτησή μου για το ελαιοτριβείο ξεκινά. Ένας άλλος επισκέπτης στο προαύλιο μας δίνει οδηγίες για το πώς να φτάσουμε εκεί. Δεν είναι πολύ μακριά,  λίγα μέτρα μας χωρίζουν από την πίσω αυλή του ναού.

Η μονή ήταν εγκαταλελειμμένη για πολύ καιρό και μόλις το 1996 αναστηλώθηκε και λειτουργεί ξανά. Οι προσπάθειες αναστήλωσης έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα στον ναό, όμως με θλίψη μου διαπιστώνω πως ακόμη δεν έχουν προχωρήσει και προς το κτίσμα του ελαιοτριβείου που παρότι το βρήκα μέσα στη βλάστηση, ήταν πανέμορφο. Οι καμπυλωτές καμάρες, επιβλητικές και τοποθετημένες σε απόλυτη συμμετρία, πράγμα που δίνει στον χώρο απίστευτο βάθος παρά το γεγονός πως η οροφή έχει καταρρεύσει. Από όποια οπτική κι αν παρατήρησα το οικοδόμημα, μιας και σκαρφάλωσα και στο υψηλότερο επίπεδο από μια εξωτερική σκάλα, το θέαμα είναι εντυπωσιακό. Αν δεν μου αποσπούσαν την προσοχή τα αμέτρητα κουνούπια και οι συμπαθητικές σαύρες που κρυβόταν στο εσωτερικό του ελαιοτριβείου, σημάδια της εγκατάλειψης του μέρους, θα μπορούσα να παρατηρώ τις καμάρες για ώρες, γιατί οι σκιάσεις ανάλογα με την θέση που έπαιρνε ο ήλιος, έδιναν στον χώρο άλλη διάσταση κάθε φορά.

Στο πάτωμα παρατηρώ τέσσερεις μεγάλες μυλόπετρες που σε συνδυασμό με το μεγάλο μέγεθος του ελαιοτριβείου, μαρτυρούν ακόμα και σήμερα τις τεράστιες ποσότητες ελιάς που συγκεντρώνονταν εδώ, αφού το μέρος αυτό αποτελούσε σπουδαίο ελαιοπαραγωγικό κέντρο της περιοχής ήδη από τον 17^ο αιώνα. Με  μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία, έμαθα πως πριν την ίδρυση του μοναστηριού, η περιοχή ήταν φέουδο ενός Ενετού άρχοντα. Όταν, όμως, κατέλαβαν την περιοχή οι Τούρκοι, ανάγκασαν τους κατοίκους είτε να αλλαξοπιστήσουν είτε να εγκαταλείψουν την περιοχή. Μάλιστα, οι Τούρκοι επέβαλλαν βαριά φορολογία και έτσι, ο ιερέας της εκκλησίας για να τη σώσει και να μη μετατραπεί σε τζαμί, την παραχώρησε στη μονή Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων που ανέλαβε έπειτα και την πληρωμή των φόρων. Έκτοτε, μοναχοί από ΄κει ήρθαν στο Καρύδι, έκτισαν τον μεγαλύτερο ναό που υπάρχει μέχρι σήμερα και η μονή έγινε μια από τις πλουσιότερες της περιοχής.

Κλείνω με την ευχή η επόμενη μου επίσκεψη εδώ, να βρει αναστηλωμένο και το ελαιοτριβείο, γιατί πραγματικά τέτοια αρχιτεκτονικά “διαμαντάκια” είναι κρίμα να χάνονται στο πέρασμα του χρόνου είτε αποτελούν μέρος μιας μονής είτε βρίσκονται στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης μας, θυμίζοντας μας τη μακραίωνη ιστορία αυτού του τόπου.

Α. Δ

Ρώμη, η αιώνια πόλη, η αιώνια αγαπημένη όλων των ταξιδιωτών! Μέρος Β'!

 

[…]Τελευταίο, αλλά εξίσου όμορφο μέρος για να επισκεφτεί κανείς είναι η piazza del Popolo. Την άφησα για την τελευταία μέρα για να επισκεφτώ και την Piazza di Spagna, μιας και βρέχει και σήμερα και δε μπορώ να ανέβω στον λόφο Pincio. Αν έχει καλό καιρό κατά την επίσκεψη σας εδώ, μην παραλείψετε το υπέροχο αυτό σημείο της πόλης με πολύ πράσινο, σιντριβάνια, απίστευτη θέα και φυσικά στο βάθος του, την περίφημη βίλα Borghese.

Piazza del Popolo

Οπότε κατευθύνομαι γρήγορα προς την piazza di Spagna, μιας και το ψιλόβροχο έχει ξεκινήσει. Σε αυτή τη σκάλα, τη στολισμένη με λουλούδια και το όμορφο σιντριβάνι σε σχήμα βάρκας, έχουν γίνει επιδείξεις μόδας διάφορων, γνωστών οίκων. Μάλιστα, απέναντι ακριβώς, βρίσκεται ο πιο εμπορικός και πανάκριβος δρόμος στη Ρώμη, η via dei Condotti με τα μαγαζιά όλων οίκων μόδας, με τις ομολογουμένως εντυπωσιακότατες βιτρίνες. Ας περιοριστώ λοιπόν, στο window shopping!

Piazza del Popolo

Αμέσως μετά, επιστρέφω στο κέντρο της πόλης. Κατευθύνομαι ξανά στο Πάνθεον, γιατί θέλω να δω τις ακτίνες του ήλιου να περνούν τον περίφημο θόλο. Κοντεύει 12.00 και παρά τα συχνά διαστήματα συννεφιάς και ψιλόβροχου, πολύς κόσμος έχει μαζευτεί στο Πάνθεον. Το ρωμαϊκό αυτό μνημείο, έχει διατηρηθεί σχεδόν άφθαρτο μέσα στους αιώνες λόγω της συνεχής χρήσης του! Το Πάνθεον διέθετε τον μεγαλύτερο θόλο σε όλη την Αρχαιότητα (43,3 μέτρα διαμέτρου στο εσωτερικό του), ο οποίος και παραμένει έως σήμερα ο μεγαλύτερος κατασκευασμένος από διαδοχικές και διαφορετικές στρώσεις από béton non-armé (μη ενισχυμένο σκυρόδεμα). Δυστυχώς, στην προηγούμενη επίσκεψη μου το μνημείο ήταν κλειστό για τους επισκέπτες λόγω εργασιών συντήρησης, σήμερα όμως, είχα παρά τη συννεφιά και το νερό που μπήκε μέσα στο μνημείο από τον ανοιχτό θόλο παρατηρώ επιτέλους το εντυπωσιακό θέαμα. Το κυκλικό αυτό κτήριο είναι ένα μικρό αρχιτεκτονικό αριστούργημα και η αντοχή του στον χρόνο συγκινεί και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.

Pantheon

Η ώρα όμως, πέρασε και έχω κλείσει εισιτήριο για την περιήγηση μου στο Colosseo και την αρχαία αγορά. (προσοχή! Το εισιτήριο είναι ενιαίο, μα πολλές φορές κλείνουν την αρχαία αγορά πολύ νωρίς και υπάρχει περίπτωση να μην προλάβετε να την επισκεφθείτε την ίδια μέρα, φροντίστε να κλείσετε την επίσκεψη σας όσο πιο νωρίς μπορείτε ή να έχετε τη δυνατότητα να πάτε την επαύριο στο ένα από τα δύο – δυστυχώς εγώ δεν είχα άλλη μέρα και έχασα την αγορά και φυσικά, χωρίς αποζημίωση για τη δική τους παράβλεψη). Το Colosseo που θαύμασα το προηγούμενο βράδυ εξωτερικά, είναι ένα εντυπωσιακό ογκώδες μνημείο. Θεωρώ πως ο όγκος του το κάνει τόσο εντυπωσιακό και όχι η ποιότητα κατασκευής. Ο σύγχρονοι Ρωμαίοι το υποτιμούσαν αρχικά, ως κτίσμα και γι’ αυτό δεν φρόντισαν για πολλά χρόνια για τη συντήρηση του. Τελικά, ευτυχώς για όλους μας, άλλαξαν γνώμη και γίνονται εργασίες αναστήλωσης παρά τις τεράστιες φθορές στο  «σήμα κατατεθέν» της Ρώμης! Βέβαια, το εσωτερικό δεν είναι τόσο εντυπωσιακό όσο το εξωτερικό του, έχουν κάνει προσπάθεια να αναστηλώσουν ένα μέρος της αρένας και να δείξουν και τους μηχανισμούς με τους οποίους ανέβαζαν τα ζώα εκεί, έναντι έξτρα αμοιβής, κάτι που θεωρώ υπερβολικό γι΄ αυτό που βλέπεις….

Αρένα

Απογοητευμένη λοιπόν καθώς είμαι, γιατί δεν κατάφερα να δω την αρχαία αγορά εκ των έσω, αποφασίζω να περάσω την μεγάλη αψίδα κοντά στον προαύλιο χώρο του Colosseo  και να περπατήσω περιμετρικά γύρω από την αγορά. Πέρασα λοιπόν, την αψίδα του Μεγάλου Κωνσταντίνου που βρίσκεται μεταξύ του Colosseo και του Παλατίνου λόφου και περπάτησα τη Θριαμβική οδό, την οδό που έβαιναν οι αυτοκράτορες, όταν εισέρχονταν στη Ρώμη μετά από θρίαμβο. Τελικά, αυτό μου βγήκε σε καλό μιας και βρέθηκα σε ένα σημείο της πόλης που δεν είχα σκοπό εξαρχής να επισκεφτώ, τον Ιππόδρομο!

Θέα από τα παράθυρα του Colosseo

Αψίδα Μ. Κωνσταντίνου

Ο Μέγας Ιππόδρομος στα λατινικά Circus Maximus, (στην κυριολεξία σημαίνει: ο Μέγιστος Κύκλος) στην αρχαία Ρώμη, ήταν ένα στάδιο για αρματοδρομίες και ένας χώρος για την ψυχαγωγία του πλήθους. Βρίσκεται στο κοίλωμα μεταξύ του Αβεντίνου και του Παλατίνου λόφου. Ήταν το πρώτο και μεγαλύτερο στάδιο της παλαιάς Ρώμης και της μεταγενέστερης Αυτοκρατορίας της. Οι διαστάσεις του είναι 621 μ. Χ 118 μ. και χωρούσαν 250.000 θεατές. Στην πλήρως ανεπτυγμένη μορφή του, έγινε το πρότυπο για τους ιπποδρόμους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπως του Ιπποδρόμου της Κωνσταντινούπολης. Η τοποθεσία είναι τώρα δημόσιο πάρκο και δεν έχουν απομείνει πολλά από το αρχαίο μνημείο, αλλά παραμένει ένας τεράστιος, πανέμορφος χώρος για να κάνουν τη βόλτα τους και να δουν το ηλιοβασίλεμα οι σύγχρονοι Ρωμαίοι και όχι μόνο!

Ιππόδρομος

Σκεφτόμενη πως μπορώ να εκμεταλλευτώ λίγο ακόμα τον χρόνο που μου απομένει εδώ, για να πάω σε ένα ακόμα μέρος της πόλης που δεν έχω δει, αποφασίζω να πάρω το μετρό. Είχα παρατηρήσει τις προηγούμενες μέρες ένας σταθμός με το όνομα «Πυραμίδα» και ψάχνοντας βρήκα ο σταθμός πήρε όντως το όνομα του από την πυραμίδα του Γάιου Κέστιου. Κτίστηκε περί το 18–12 π.Χ. ως τάφος γι’ αυτόν, μιας και ήταν δικαστής και μέλος μίας από τις τέσσερις μεγάλες θρησκευτικές εταιρείες στη Ρώμη, ένας από τους επτά άνδρες εορταστές και όσο να ναι έπρεπε ο τάφος του να ξεχωρίζει!

Πυραμίδα Γάιου Κέστιου

Η συγκεκριμένη πυραμίδα είναι η δεύτερη που υπάρχει στη Ρώμη, είναι καλοδιατηρημένη, γιατί αποτελεί και μέρος της οχύρωσης της πόλης (κάτι σαν προμαχώνας) και κάποιες μέρες ανοιχτή στο κοινό. Κρίμα που ήρθα βράδυ και μάλιστα πρέπει να φύγω και γρήγορα για να επιστρέψω κέντρο πριν το βράδυ, γιατί αυτές τις μέρες κατασκευάζουν έναν ακόμα σταθμό στο μετρό, κοντά στο Colosseo, όποτε κλείνουν τη συγκεκριμένη γραμμή τα βράδια, για να εργάζονται τα συνεργεία και την ανοίγουν τα πρωινά, για να εξυπηρετείται ο κόσμος στις μετακινήσεις του. Είναι «τρελοί» αυτοί οι Ρωμαίοι!... μα και συνάμα τόσο προνοητικοί!

Αυτό που εντυπωσιάζει σε όλα τα μνημεία στη Ρώμη, είναι ο όγκος τους που αντικατοπτρίζει την προσπάθεια για επίδειξη δύναμης, πράγμα που τη φέρνει σε αντίθεση με την ισορροπία του ελληνικού μέτρου. Εδώ, ο πήχης πάει πολύ ψηλά, πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα, σημασία έχει η αυτοκρατορία και η ισχύ της, που απηχείται στην ανελέητη προσπάθεια κάθε επόμενου αυτοκράτορα να φανεί ανώτερος από τον προκάτοχο του, ακόμα κι αν χρειαστεί να χτίσει τα καινούργια μνημεία πάνω στα παλιά. Έτσι, δημιουργείται ένα υπέροχο συνονθύλευμα κτηρίων κυρίως στην αρχαία αγορά, με διαφορετικούς ρυθμούς και αισθητική που αξίζει να το παρατηρήσεις. Εξάλλου, ποια άλλη πόλη σου δίνει τη δυνατότητα όσο η Ρώμη να περπατάς και να αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι διαρκώς σε ένα τεράστιο μουσείο; Η Ρώμη έχει ονομαστεί αιώνια πόλη και σίγουρα όσοι την έχουν επισκεφθεί γίνονται αιώνια «αιχμάλωτοι» της γοητεία που ασκεί στους ταξιδιώτες και θέλουν να επιστρέφουν σ’ αυτήν…

Μαρτυρία μιας «αιχμάλωτης»!

Α.Δ

Ρώμη, η αιώνια πόλη, η αιώνια αγαπημένη όλων των ταξιδιωτών! Μέρος Α'

 

Η πόλη με την οποία θα ασχοληθούμε σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο κλασικούς τουριστικούς προορισμούς και βρίσκεται πάντα στις πρώτες προτιμήσεις ταξιδιωτών απ’ όλο τον κόσμο και δικαίως, θα συμπλήρωνα κι εγώ. Ποιος θα μπορούσε να πει όχι σε μια επίσκεψη στην Ρώμη;

Ξεκινάμε λοιπόν, από το αεροδρόμιο του Linate στο Μιλάνο για Ρώμη, ένα μικρό, αλλά πολύ όμορφο αεροδρόμιο, ότι πρέπει για μια πτήση εσωτερικού στην Ιταλία. Η διάρκεια της πτήσης μας είναι γύρω στη μια ώρα, με άφιξη, έπειτα, στο αχανές αεροδρόμιο του Fiumicino (αν βρεθείτε στο συγκεκριμένο αεροδρόμιο φροντίστε να φτάσετε αρκετά νωρίς, γιατί πραγματικά είναι τεράστιο και υπάρχει κίνδυνος κάποιος να χάσει την πτήση ή συγκεκριμένο δρομολόγιο των ΜΜΜ που ίσως χρειαστεί να χρησιμοποιήσει).

Μιλάνο, μια πόλη που σου υπενθυμίζει τα σημαντικά…

 

Η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ιταλίας που αποτελεί και βιομηχανικό, οικονομικό κέντρο, η λεγόμενη «Μέκκα της μόδας», αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και ένα σημαντικό, παγκόσμιο κέντρο πολιτισμού με τη διάσημη όπερα, μπήκε στο στόχαστρο της εξερεύνησης μου αυτή τη φορά. Δεν μιλώ για άλλη πόλη παρά για το περίφημο Μιλάνο!

Duomo

Με πτήσεις πολύ φθηνές από Ηράκλειο, αυτό το διάστημα έχει γίνει ένας εύκολος και δημοφιλής προορισμός. Ενώ, το Μιλάνο δεν είναι από τις πρώτες πόλεις που θα σκεφτεί κανείς να επισκεφθεί στην Ιταλία, μιας και η Ρώμη ή η Φλωρεντία και η Τοσκάνη κλέβουν τις εντυπώσεις, θεωρώ πως αδικείται και το ιδανικό είναι να συνδυαστεί η επίσκεψη σας με κάποια από αυτές.

Άγιος Θωμάς.. ένα χωριό που αξίζει να επισκεφτείς ξανά – Μέρος Β'

 

Εδώ λοιπόν, είμαι πάλι για να παρατηρήσω κι άλλες γωνιές του χωριού αυτού με την τόσο πλούσια ιστορία. Αυτή τη φορά επιστρέφω απόγευμα με τσουχτερό κρύο, μα αυτό δε μας εμποδίζει να θαυμάσουμε το φυσικό κάλλος που υπάρχει στην περιοχή και «κυκλώνει» αυτό το ιδιαίτερο ορεινό χωριό. Στόχος η παρατήρηση της τόσο αρμονικής συνύπαρξης των ιστορικών μνημείων με το φυσικό περιβάλλον που δένουν τόσο ταιριαστά, σε όλες τις εποχές στο συγκεκριμένο μέρος.

Παναγία Καρδιώτισσα

Πρώτη στάση για τον επισκέπτη, πριν ακόμα μπει στο χωριό είναι η Παναγία η Καρδιώτισσα, ένα εκκλησάκι πολύ αγαπημένο και δημοφιλές στους κατοίκους της περιοχής. Πίσω από την εκκλησία υπάρχει μια μικρή σκάλα που σε οδηγεί σε έναν όμορφο καταρράκτη που αξίζει να τον παρατηρήσει κανείς και να αφεθεί για λίγο στον ήχο του γάργαρου νερού… το περπάτημα  γύρω από την περιοχή στο εκκλησάκι αξίζει τον κόπο, πανύψηλα δέντρα και ο παλιός μύλος, δημιουργούν ένα σκηνικό  απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς και δικαιολογούν απόλυτα τις προσπάθειες των κατοίκων που πάλεψαν το καλοκαίρι με τις φλόγες για να το σώσουν.

Μπαίνοντας στο χωριό σταματώ στον ανδριάντα του Λόγιου, εκεί υπάρχει ένα μικρό μονοπάτι που οδηγεί σε λαξευτούς στα τεράστια βράχια, ρωμαϊκούς τάφους, αλλά μπορεί να έχει κανείς και υπέροχη πανοραμική θέα του χωριού, με τον λόφο του Καβαλάρη να δεσπόζει απέναντι πάνω από τις στέγες των σπιτιών του χωριού. Δυστυχώς, η απαγορευτική πινακίδα που υπήρχε για προειδοποίηση κατολίσθησης στην περιοχή των τάφων, λόγω των πρόσφατων σεισμών, δε μου επέτρεψε να πλησιάσω στο σημείο. Μα η θέα με μάγεψε και παρά το κρύο περπάτησα αρκετά εκεί πάνω. Όλος ο λόφος της Γριάς Μάντρας είναι εξαιρετικός, όπως και το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού στην κορυφή του.

Πανοραμική θέα χωριού από τον λόφο Γριάς Μάντρας

Ναός Αφέντη Χριστού

Κατεβαίνω και μπαίνω μέσα στο χωριό, πάω προς το εκκλησάκι του Ινδού αγίου, του Ιωάσαφ που δεν πρόλαβα να επισκεφτώ την προηγούμενη φορά. Πάνω στον κεντρικό δρόμο, πριν φτάσουμε στην κερά Σπηλιώτισσα στα αριστερά του δρόμου, ξεκινάνε τα πέτρινα σκαλάκια που οδηγούν στον λαξευτό αυτό, μικρό ναό που όμοιο του δεν ΄χω ξαναδεί! Θυμίζει έντονα Καππαδοκία το μέρος. Ποια η σύνδεση όμως του Ινδού άγιου με τον Άγιο Θωμά; Διαβάζω πως ο απόστολος Θωμάς ήταν εκείνος που ταξίδεψε στην Ινδία για να κηρύξει το ευαγγέλιο, οπότε η ύπαρξη ενός ναού Ινδού αγίου που εγκατέλειψε τα πλούτη και το αξίωμα του, μιας και ήταν γιος ενός βασιλιά στις μακρινές Ινδίες του Αβενί , δεν μοιάζει περίεργη!

Αγ.Ιωάσαφ

θέα χωριού από τον δρόμο προς Αγ.Ιωάσαφ

Πριν φύγω, δεν μπορώ να μην περπατήσω πάλι τα όμορφα στενοσόκακα του Αγ. Θωμά που θα με οδηγήσουν ξανά στον λόφο του Καβαλάρη. Η θέα από ‘κει ψηλά  κόβει την ανάσα ακόμα και τώρα με τη Δύση του ηλίου. Ο «κύκλος» από την Ανατολή μέχρι τη Δύση ολοκληρώθηκε! Επισκεφθείτε το χωριό που αυτές τις μέρες είναι ντυμένο στα λευκά για τους τολμηρούς που προτιμούν μια χειμερινή απόδραση ή αργότερα, όταν θα μας επισκεφθεί η Άνοιξη και η βόλτα σας στα μνημεία θα είναι πιο εύκολη!

Α.Δ

Άλλη μια βόλτα στον Αγ.Θωμά…. Ένα χωριό που αξίζει να ξαναδείς…. Μέρος Α΄

Πριν μερικά χρόνια επισκέφτηκα το χωριό αυτό για να θαυμάσω  μια μοναδική ανατολή. Από τότε έχω επιστρέψει αρκετές φορές. Τι έγραφα όμως, τότε;

«Η ώρα είναι 5.30 π.μ και βρίσκομαι στο αυτοκίνητο να οδηγώ με προορισμό τον Άγιο Θωμά. Ολόκληρη η διαδρομή, από τον παλιό δρόμο που συνδέει το Κυπαρίσσι με το Βενεράτο και τον Άγιο Θωμά, μαγευτική, μιας και είναι ακόμα πολύ πρωί, η πάχνη έχει κατακάτσει στα φυτά και δίνει στο φυσικό τοπίο μια όψη απερίγραπτη. Αυτό με αποζημιώνει για το πολύ πρωινό ξύπνημα. Πρέπει οπωσδήποτε να προλάβω τον ήλιο να ανατέλλει και να τον δω μέσα από τις πέτρες του «Καβαλάρη». Όταν ανήγγειλε την εκδρομή η περιβαλλοντική ομάδα «Μυθοκρουσμένοι» του Εσπερινού Γυμνασίου Ηρακλείου, γέλασα, όχι για την υπέροχη ιδέα τους, αλλά γιατί σκέφτηκα πως αποκλείεται να σηκωθώ τόσο πρωί για να δω την ανατολή… Όμως ο ‘’πειρασμός’’ να απαθανατίσω μια τόσο μοναδική ανατολή με τον φωτογραφικό μου φακό ήταν μεγάλος και ευτυχώς, τελικά ενέδωσα.

θέα από τον Καβαλάρη

Το γιατί λέω ευτυχώς, θα το διαπιστώσει κάποιος αν ανατρέξει στην ιστορία της περιοχής. Ο Άγιος Θωμάς είναι ένα ιδιαίτερο χωριό από γεωλογική άποψη, μιας και διαθέτει πολλούς, απόκρημνους, ψηλούς βράχους που συνθέτουν ένα ιδιαίτερο τοπίο. Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 530μ και βρίσκεται σε απόσταση μόλις 28 χιλιόμετρα έξω από το Ηράκλειο. Λόγω της θέσης του, μην ξεχνάμε πως βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της Κρήτης, διαθέτει πλούσια ιστορία  ήδη από τα αρχαία χρόνια. Αυτή την ιστορία ήθελα να δω συνυφασμένη με την μαγεία της φύσης, αφού ιστορία και φύση είναι άρρηκτα συνδεδεμένες σ’ αυτήν την περιοχή.

θέα από τον Καβαλάρη

Επειδή έφτασα αρκετά νωρίτερα από την υπόλοιπη ομάδα, που ξεκίνησε τη διαδρομή της από το Ηράκλειο, μπόρεσα να εξερευνήσω λίγο το χωριό που μόλις άρχισε να ¨ξυπνάει¨. Ήμουν τυχερή γιατί απόλαυσα μια υπέροχη δύση του φεγγαριού και περιπλανήθηκα στα γραφικά στενάκια με την ηρεμία μου. Με τη βοήθεια ενός κατοίκου, που ευτυχώς για μένα είχε ξυπνήσει νωρίς, βρήκα την διαδρομή για τον «Καβαλάρη». Πρόκειται για ένα υπερυψωμένο σημείο μέσα στον οικισμό, με πανοραμική θέα σε μεγάλο μέρος της ενδοχώρας της Κρήτης,  με τον επιβλητικό Γιούχτα και την πανέμορφη Ντία να δεσπόζουν στο βάθος.  Είναι αξιοσημείωτο πως οι κάτοικοι δεν απέκοψαν από φόβο, τους απόκρημνους αυτούς βράχους που αιωρούνται κυριολεκτικά πάνω από πολλά σπίτια, από την ρυμοτομία του χωριού. Αντίθετα, τον αγκάλιασαν και μάλιστα πολύ κοντά τοποθέτησαν και το κοιμητήριο τους, χαρίζοντας τιμητικά την καλύτερη θέα στους νεκρούς τους.

θέα από τον Καβαλάρη

 Εδώ, άλλωστε, βρισκόταν η ακρόπολη του αρχαίου οικισμού που χρησιμοποιήθηκε και σαν βυζαντινό φρούριο και λατρευτικός χώρος και αργότερα μετατράπηκε σε ναό του Αγίου Γεωργίου, πλάι στον οποίο έχει ανακαλυφθεί και μια αρχαία δεξαμενή νερού. Αυτό που τραβάει το βλέμμα στον λόφο, όπως προανέφερα, είναι δύο πελώριοι βράχοι που στηρίζουν έναν τρίτο σαν να είναι τοποθετημένοι από κάποιον γίγαντα. Οι ντόπιοι λένε τον βράχο «Ο Καβαλάρης» και τον συνδέουν με τον Άγιο Γεώργιο, τον καβαλάρη, και τη συγκεκριμένη εκκλησία .  

 Μετά από κάμποση ώρα πάνω στον βράχο, διαπίστωσα πως το χωριό άρχισε να ξυπνά για τα καλά και οι φωνές της ομάδας που πλησίαζε με επανέφεραν στην πραγματικότητα.  Δυστυχώς, ο καιρός ήταν συννεφιασμένος και δεν ευνόησε να δούμε τις ακτίνες του ήλιου να περνούν από τη σχισμή του βράχου, όμως αυτό δεν πτόησε την ομάδα, αφού δώσαμε την υπόσχεση να επισκεφτούμε το σημείο ξανά, ενδεχομένως,  στις αρχές του επόμενου Νοεμβρίου, όπου γίνεται και η επόμενη πλήρης ευθυγράμμιση των ακτινών του ήλιου με τον σχισμή στον βράχο.

Εκκλησάκι Αρχάγγελου Μιχαήλ στον δρόμο προς τον Καβαλάρη

Κατεβαίνοντας, δεν μπορούσαμε να μην περιπλανηθούμε στο περίφημο σπήλαιο που βρίσκεται ανάμεσα στην περιοχή  Αδράχτια και τον Άγιο Θωμά. Εκεί υπάρχει ο ναός της κεράς Σπηλιώτισσας, ένας πολύ ιδιαίτερος ναός ανάμεσα στους περίπου 15 που έχει η περιοχή (παλαιότερα ανέρχονταν σε 38). Στο συγκεκριμένο σημείο, υπήρχε θέατρο και αρχαίος βωμός, ενώ έξω από τη σπηλιά, χαραγμένη στο βράχο, υπάρχει μια αρχαία αφιερωματική επιγραφή στη θεά Δήμητρα και στην κόρη της Περσεφόνη που χρονολογείται τον 1ο αιώνα μ.Χ. Η επιγραφή αυτή δηλώνει ότι κάποτε το μέρος αποτελούσε χώρο λατρείας θεοτήτων του Κάτω Κόσμου. Μπαίνοντας στο εκκλησάκι και κοιτάζοντας δεξιά μέσα στο ιερό θα δει κανείς και την φημολογούμενη ‘’Τρύπα του Άδη’’. Λέγεται, ότι εκεί βρισκόταν η είσοδος για τον Κάτω Κόσμο, σύμφωνα με την παράδοση, γι’ αυτό οι ζωντανοί πετούσαν μέσα στην τρύπα αφιερώματα και αγαπημένα αντικείμενα των νεκρών μέχρι και πριν μερικές δεκαετίες. Δυστυχώς, η τρύπα είναι μπαζωμένη και δεν έχουν φροντίσει να την αναδείξουν με κάποιο τρόπο, ώστε να μπορεί ο ανυποψίαστος επισκέπτης να αντιληφθεί και να μάθει την ιστορία της συγκεκριμένης τοποθεσίας.

Παναγία Σπηλιώτισσα

Βγαίνοντας από το εκκλησάκι, σχεδόν απέναντι υπάρχει ένα κατηφορικό μονοπάτι που οδηγεί σε δυο λαξευτές αίθουσες που αποτελούσαν μαζί με το βράχο όπου βρίσκεται η εκκλησία το ιερό των Χθόνιων θεοτήτων. Η διάνοιξη όμως του δρόμου για τις ανάγκες των κατοίκων, έχει χωρίσει το μέρος στα δύο. Στην συγκεκριμένη περιοχή γυρίστηκαν και κάποιες σκηνές από τη γνωστή ταινία «Ξα μου», όπου γίνεται αναφορά στην σύνδεση της περιοχής με τη λατρεία των νεκρών. Μάλιστα, το μπόλιασμα της παράδοσης της λατρείας των νεκρών από την αρχαιότητα στην χριστιανική θρησκεία αργότερα, φαίνεται και από το γεγονός ότι ο ναός γιορτάζει την Τρίτη του Πάσχα και μέχρι το τέλος του 20^ου αιώνα γινόταν μνημόσυνα με πασχαλινά αυγά στη μνήμη των νεκρών.

Τρύπα του Άδη μέσα στο ιερό της Παναγίας Σπηλιώτισσας

Επιγραφή με αναφορά στην θεά Δήμητρα και την Περσεφόνη

 Όμως, το σύντομο οδοιπορικό μου στον Άγιο Θωμά πλησίαζε στο τέλος του και δεν θα μπορούσε να τελειώσει καλύτερα, παρά μ’ έναν ζεστό καφέ σ’ έναν από τους παραδοσιακούς καφενέδες. Η ζεστασιά της ξυλόσομπας που συναγωνιζόταν επάξια τη θερμή φιλοξενία των κατοίκων οι οποίοι υποδέχτηκαν με χαρά τους ΄΄περίεργους’’, πρωινούς επισκέπτες, έδωσαν έναν ιδιαίτερο τόνο στη συγκεκριμένη εξόρμηση. Τελικά, το πρωινό ξύπνημα δεν είναι πάντα τόσο κακό……»

Α.Δ