Το εκκλησάκι του Αγ. Φανουρίου στο φαράγγι.

 

Ο σημερινός περίπατος αφορά μια βόλτα σε γνώριμα μέρη που επειδή είναι κοντά σου δεν έχεις ποτέ διάθεση να τα εξερευνήσεις, γιατί πιστεύεις πως τα ξέρεις. Κι όμως, ακόμα και τα μέρη που γεννήθηκες και μεγάλωσες πρέπει να τα αντιμετωπίζεις καμιά φορά σαν τουρίστας, για να ανακαλύψεις πέρα από την οικεία και γνώριμη ομορφιά τους, πολλά πράγματα που δεν είχες καν προσέξει!

Κινούμαι με το αυτοκίνητο από τον χιλιοπερασμένο  από μένα επαρχιακό δρόμο του Βενεράτου προς το Κυπαρίσσι, αλλά αυτή τη φορά θα κάνω μια παράκαμψη για να επισκεφθώ το μικρό εκκλησάκι του Αγ.Φανουρίου που είναι κρυμμένο μέσα στο ομώνυμο φαράγγι. Σε προηγούμενο άρθρο περιέγραψα την πρώτη εξερεύνηση της περιοχής, με την πεζοπορία από το Κυπαρίσσι προς την ιερά μονή Παλιανής που μου κέντρισε τότε το ενδιαφέρον και για όλη την ευρύτερη περιοχή του βενεραθιανού κάμπου, ενός κάμπου απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς τον οποίο επέλεξαν ακόμα και οι Βενετοί κατακτητές του νησιού να χτίσουν επαύλεις  τους, εξου και το όνομα του χωριού Βενεράτο.

Όμως αυτή τη φορά δεν έχω χρόνο για πεζοπορία δυστυχώς, και βιάζομαι μην χάσω και το τελευταίο φως του ήλιου που δύει σε λιγάκι, οπότε στρίβω γρήγορα στο τσιμεντοστρωμένο δρομάκι που με οδηγεί στον ναό. Η διαδρομή είναι ακόμα πιο όμορφη απ’ ότι τη θυμάμαι, μέσα από αμπελώνες με χρυσοκίτρινα αμπελόφυλλα και ψηλά πλατάνια, βελανιδιές κι ελιές. Αφού περνώ και τον ναό της Αγ.Παρασκευής στα πεζούλια του οποίου είχα ξαποστάσει την προηγούμενη φορά, πολύ γρήγορα φτάνω στον ναό του Αγ.Φανουρίου που βρίσκεται υπό τη σκέπη ενός θεόρατου βράχου. Πριν την ανακαίνιση ο ναός ήταν κολλημένος στον βράχο, τώρα έχει κάποια απόσταση, αλλά το σκηνικό είναι εξίσου εντυπωσιακό.

Η εκκλησία, το προαύλιο με στρώμα από τα κατακίτρινα φύλλα των δέντρων και το νερό να κυλά στον ποταμό Απόλλωνα από κάτω, συνθέτουν το ιδανικό φθινοπωρινό σκηνικό που ξεπερνά αυτό που είχα φανταστεί πως θα συναντούσα ερχόμενη εδώ. Ακούω τον ήχο του ποταμιού που συνεχίζει να κυλά παρά τις επεμβάσεις του ανθρώπου μέσα στα χρόνια και θλίβομαι που η μόλυνση των νερών του έχει διαταράξει αυτό το υπέροχο οικοσύστημα το οποίο στα χρόνια του παππού μου έσφυζε από ζωή από χελώνες, χέλια και άλλα ενδημικά είδη. Τότε μπορούσαν ακόμα να πιούν νερό από το ποτάμι…..

Ο ήλιος έπεσε και πρέπει να αποχωρήσω, όμως την τρίτη φορά που θα ΄ρθω προς τα δω, θα επιχειρήσω να διασχίσω το φαράγγι, πρέπει να είμαι όμως προετοιμασμένη καλά, γιατί καθώς μαθαίνω είναι δύσβατο σε κάποια σημεία και πρέπει εκτός από σωστά παπούτσια να έχει κανείς και κράνος καθώς ενδεχομένως να υπάρχουν και κατολισθήσεις. Μάλιστα, ο χώρος στο προαύλιο της εκκλησίας έχει και πάγκους και ψησταριά και προσφέρεται απ’ ότι βλέπω για ωραίο φαγοπότι στην εξοχή, μετά τη δύσκολη διαδρομή… Φεύγω λοιπόν, με την αίσθηση της ικανοποίησης και της ζεστασιάς που νιώθει κανείς, όταν επισκέπτεται περπατημένα από τους γεννήτορες του χώματα, είναι τα μέρη που πάντα θα ξαναγυρίζω!

Α.Δ

"ΌΛΑ ΕΙΝΑΙ ΚΥΚΛΟΣ" – Νέα πρόταση για απόδραση: ΣΙΒΑΣ-ΚΟΜΟΣ-ΑΓΙΟΦΑΡΑΓΓΟ!

 

Πως μια καλή  πράξη σε ξαναφέρνει στα ίδια μέρη; Είναι καλοκαίρι απόγευμα με φοβερή ζέστη παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής από την παραλία του Μάρτσαλου. Ο δρόμος ανηφορικός, ο ήλιος καίει με όλη του τη δύναμη κι εμείς έχουμε στερέψει από νερό. Τα πρόσωπά μας είναι αναψοκοκκινισμένα και καθώς είμαστε διψασμένοι, κατεβαίνουμε στο πρώτο χωριό που συναντάμε, τον Σίβα, για νερό. Βλέποντας με  καταπονημένη, η γυναίκα που με εξυπηρετούσε, μου έδωσε εκτός από νερά και μερικά πεντανόστιμα σύκα που μόλις είχε μαζέψει. Ωραιότερα δεν έχω ξαναφάει…

Και να που ξανάρχομαι φέτος σ' αυτά τα μέρη, ως φιλοξενούμενη πλέον στο ίδιο χωριό. Το κάνω το άντρο μου, από το οποίο θα κάνω τις εξορμήσεις στις γύρω περιοχές. Το χωριό Σίβας, ανήκει στον δήμο Φαιστού και βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της πεδιάδας της Μεσαράς. Τα τελευταία χρόνια το χωριό έχει αναπτυχθεί πολύ τουριστικά, μιας και οι  περισσότεροι κάτοικοι έχουν μετατρέψει τα σπίτια τους σε Airbnb, χωρίς να χαλάσουν καθόλου τον χαρακτήρα της περιοχής, αλλά αντιθέτως ανέδειξαν την φοβερή αισθητική του χωριού, διατηρώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών.

Κομός

Επιπλέον, το χωριό αυτό βρίσκεται κοντά σε πολύ γνωστές παραλίες της περιοχής, όπως ο Κομός, τα διάσημα Μάταλα, οι Καλοί Λιμένες, το Αγιοφάραγγο και το Βαθύ. Έτσι, λοιπόν, παρά τον αέρα που είχε σηκωθεί κατά την πρώτη ημέρα της διαμονής μου εκεί, πέρασα το πρωινό μου στην απέραντη παραλία του Κομού που αυτή την φορά ήταν λίγο ανταριασμένη. Προσιτή για το ευρύ κοινό, παρά την πλάκα που δημιουργεί μια μικρή δυσκολία να μπεις στο νερό, αλλά πεντακάθαρη και ιδιαίτερα αγαπητή σε αυτούς που αγαπούν τα ωραία ηλιοβασιλέματα με θέα τη θάλασσα, μα και σε όσους θέλουν να απολαύσουν το μπάνιο τους δίχως ρούχα, στην δεξιά μεριά της.

Καλοί λιμένες

Το απόγευμα επέλεξα κάτι πιο απάνεμο και έτσι, κατευθύνθηκα προς Καλούς Λιμένες, όπου οι κατασκηνωτές, όπως διαπίστωσα τηρούν πιστά το ραντεβού τους με τη συγκεκριμένη παραλία κάθε χρόνο, στήνοντας τις σκηνές τους κατά μήκος των αλμυρικιών.

Αγιοφάραγγο

Όμως, δεν θα μπορούσα να φύγω από την περιοχή χωρίς να επισκεφτώ το αγαπημένο Αγιοφάραγγο. Αν και η διαδρομή είναι ομολογουμένως πιο απαιτητική από την Μονή της Οδηγήτριας και πέρα, είναι απαραίτητο όλοι μια φορά να απολαύσουμε το μπάνιο στα κρυστάλλινα νερά της παραλίας που περιφρουρούνται από τους τεράστιους βράχους.

Παραλία Αγιοφάραγγου

Το πέρασμα του φαραγγιού διαρκεί περίπου 20 λεπτά από τη γνωστή πια καντίνα με το ιδιαίτερο όνομα, όπου διαθέτει και μια μεγάλη αλάνα για πάρκινγκ σε όσα αμάξια καταφέρνουν να φτάσουν σε αυτό το σημείο. Εμείς προτιμήσαμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο πολύ πιο μακριά, για να περπατήσουμε περισσότερο και να απολαύσουμε το φυσικό τοπίο και να μην ταλαιπωρήσουμε τόσο το αυτοκίνητο, μιας και πρόκειται για δύσκολη διαδρομή για όποιον δεν διαθέτει αγροτικό. Το συστήνω στους λάτρεις της πεζοπορίας! Άλλωστε, όπως μάθαμε στο Αγιοφάραγγο δεν περνούσαν την δεκαετία του ’80 τα αυτοκίνητα τόσα χαμηλά, το ποτάμι μέσα στο φαράγγι έτρεχε γάργαρο νερό και οι περιπατητές μπορούσαν να δουν μέχρι και χελώνες. Παραδεισένιος τόπος γι’ αυτό και τόσοι ερημίτες το διάλεξαν για σπιτικό τους.

Ναός Αγ.Αντωνίου μέσα στο φαράγγι

                                       

Μπορεί κανείς ακόμα, να απολαύσει στην ωραία διαδρομή τις σπηλιές πάνω στα βράχια, να παρατηρήσει την εκκλησία του Αγ. Αντωνίου που στέκει επιβλητική στην έξοδο προς την παραλία και να δει και το περίφημο Γουμενόσπηλιο, την σπηλιά στην οποία μαζεύονταν όλοι οι ερημίτες την ημέρα της Ανάστασης. Λέγεται πως υπήρχε εκεί μια πέτρα για κάθε ερημίτη που χρησίμευε ως κάθισμα και ότι στις καλές μέρες αριθμούσαν έως τις 300. Αν κάποιος ερημίτης δεν εμφανιζόταν τότε οι υπόλοιποι καταλάβαιναν πως εκοιμήθη…

Απ’ το βλέμμα μου δεν μπορούν να ξεφύγουν οι πολλοί αναρριχητές που έχουν έρθει σήμερα στο φαράγγι για να εξερευνήσουν τα απότομα βράχια του. Κι εγώ εξάλλου δοκίμασα στην προηγούμενη επίσκεψη μου εδώ την ριψοκίνδυνη ανάβαση στην απότομη αριστερή μεριά των βράχων δίπλα στην παραλία για να δω την περίφημη υποθαλάσσια σπηλιά από ψηλά.

Μονή Οδηγήτριας

Ώρα όμως να εγκαταλείψω αυτό το ωραίο μέρος για μια ακόμη φορά….το απόγευμα ανυπομονώ να επισκεφτώ τη γνωστή μονή της Περιοχής, τη μονή Οδηγήτριας. Αρκετά λιτή και όμορφή με τον πύργο του αγωνιστή Ξωπατέρα να στέκει επιβλητικός μέσα στα χρόνια και να μας θυμίζει την ιστορία μας. Για τους λάτρεις της λαογραφίας υπάρχει μουσείο με αργαλειούς, παλιές ραπτομηχανές, σίδερα, σύνεργα φουρνίσματος και πολλά εργαλεία καθημερινής χρηστικότητας στα παλιά κρητικά σπίτια. Την μεγαλύτερη εντύπωση όμως, μου έκανε η ανάβαση στον πύργο από όπου μαχόταν με πείσμα ο Ξωπατέρας εναντίον των ασκεριών των Τούρκων. Σκαρφάλωσα κυριολεκτικά μέσα από μια στενή καταπακτή και μια απότομη σκάλα που μου θύμισε την υψοφοβία μου για λίγο…μα η θέα από την ταράτσα του πύργου με έκανε τα ξεχάσω όλα!

Πύργος Ξωπατέρα

Θέα από την κορυφή του Πύργου του Ξωπατέρα

Αφήνω για το τέλος, το tip για κάθε επόμενη διαδρομή… να επισκέπτεστε σε κάθε περιοχή τα μικρά παραδοσιακά καφενεία, θα πιείτε ωραίο ελληνικό καφέ θα μάθετε από την «πηγή» την ιστορία του τόπου και θα την δείτε από τα μάτια των ίδιων της, των κατοίκων. Υπάρχουν απίστευτες γωνιές, φτιαγμένες με μεράκι και αγάπη που περιμένουν να τις ανακαλύψεις. Το καφενείο του Σίβα είναι σίγουρα ένα τέτοιο μέρος! 

Εις το επανιδείν, λοιπόν!

Α.Δ

Φαράγγι και παραλία της Αγριόμαντρας

 

Όμορφο και συνάμα πρωτότυπο το όνομα αυτού του φαραγγιού που συνάδει απόλυτα με το άγριο, φυσικό, κρητικό τοπίο που δεσπόζει σ’ ένα από τα πιο μικρά, αλλά εντυπωσιακά φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης και καταλήγει σε μια καλά κρυμμένη, μοναδική παραλία. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καβούσι της Ιεράπετρας στο οροπέδιο Λάκκος του Αμπελιού, 24 χιλιόμετρα ανατολικά του Αγίου  Νικολάου.

 Η διαδρομή από το Ηράκλειο είναι ιδιαίτερα όμορφη και εύκολη μέχρι και αρκετά μετά την Παχιά Άμμο. Τα πράγματα δυσκόλεψαν λιγάκι μονάχα, όταν μπήκαμε στον χωματόδρομο που οδηγεί στο φαράγγι, γιατί για να προσεγγίσεις την είσοδο του φαραγγιού με αυτοκίνητο, θα πρέπει να ακολουθήσεις αρχικά τον χωματόδρομο που φτάνει στο μικρό αυτό οροπέδιο από το Καβούσι. Τα χαμηλά, επιβατηγά αυτοκίνητα φτάνουν μέχρι ένα ορισμένο σημείο, πριν την είσοδο του φαραγγιού, μιας και ο χωματόδρομος είναι κακοτράχαλος. Ωστόσο, στη διαδρομή αυτή συναντήσαμε πολλά «μετόχια» με ντόπιους που απολάμβαναν την ηρεμία της φύσης κοντά στις περιουσίες τους.

Η Αγριόμαντρα, όπως πληροφορήθηκα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως μικρό λιμάνι κατά την Ενετοκρατία, γι’ αυτό και διακρίνονται κτιριακά κατάλοιπα τριγύρω στην περιοχή. Μέχρι και το 1920, η προφυλαγμένη από τα τεράστια βράχια παραλία, χρησιμοποιούνταν ως απάνεμο λιμάνι για τη μεταφορά πυρήνας, ζώων και άλλων φορτίων στον Άγιο Νικόλαο, καθώς δεν υπήρχε οδικό δίκτυο στην περιοχή. Εδώ, υπήρχε και μικρό τελωνείο και ένα πηγάδι για την άντληση νερού.

Το μέρος δεν είναι απρόσιτο για έναν μέσο επισκέπτη που δεν έχει συνηθίσει να κάνει πεζοπορία, μιας και από το φαράγγι ως την παραλία, η διαδρομή διαρκεί γύρω στα 50 λεπτά, αν συνυπολογίσει βέβαια, κανένας και τον χρόνο μέχρι λίγο πριν την είσοδο του φαραγγιού, σε περίπτωση που δεν έχει το κατάλληλο αυτοκίνητο για να φτάσει αρκετά κοντά. Αυτό όμως, για το όποιο πρέπει να είναι προετοιμασμένος κάποιος είναι ότι η περιοχή γύρω από την είσοδο είναι γεμάτη μελίσσια μιας και υπάρχουν χαμηλοί θάμνοι παντού με άφθονη τροφή για τις μέλισσες. Είναι εκπληκτικό το βουητό των μελισσών που είναι κρυμμένες στους θάμνους όσο περνάς μέσα από το μονοπάτι που οδηγεί στην πύλη! Ωστόσο, πρέπει να φοράς ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα και να είσαι γρήγορος στην πορεία σου και διακριτικός για να τις αποφύγεις. Και φυσικά, να κρατάς τα απαραίτητα φαρμακευτικά σκευάσματα σε περίπτωση τσιμπήματος…

Υπάρχει βέβαια, κι η ασφαλέστερη και πιο ξεκούραστη προσέγγιση της παραλίας μέσω θαλάσσης, μιας και οι ψαράδες έχουν διαμορφώσει ένα χώρο για πικ-νικ με ξυλόφουρνο, τραπέζι και πάγκους που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επισκέπτες με οποιονδήποτε τρόπο κι αν επιλέξουν να φτάσουν ως εκεί. Φυσικά, η ωραιότερη πινελιά στο σκηνικό, ήταν μια μεγάλη αιώρα από δίχτυ, δεμένη στο δέντρο δίπλα στη θάλασσα, που όπως ήταν εύλογο όλοι δοκιμάσαμε για λίγη περισσότερη χαλάρωση..

Το μειονέκτημα, αν επιλέξεις τη διαδρομή μέσω θαλάσσης, είναι ότι χάνεις την ευκαιρία να διασχίσεις ένα εκπληκτικής ομορφιάς φαράγγι, σχετικά ευκολοδιάβατο και με απίστευτη θέα από ψηλά. Οι διαδοχικοί φράχτες που πρέπει να περάσεις μέχρι να φτάσεις στο μικρό σπήλαιο Άγιος Ιωάννης που υπάρχει μέσα στο φαράγγι, σε κάνουν να νιώθεις πράγματι «αγριοκάτσικο» εγκλωβισμένο σε αγριόμαντρα, δικαιολογώντας κατά μια έννοια το όνομα του φαραγγιού!

Το εν λόγω σπήλαιο, που βρίσκεται περίπου στα μισά της διαδρομής, φαίνεται πως λαξεύτηκε παλαιότερα από ανθρώπινο χέρι και τώρα πιο πρόσφατα, έχει προστεθεί εξωτερικά, ένας πετρόχτιστος τοίχος. Το σπήλαιο του Αγ.Ιωάννη δεν έχει μέσα εικόνες ή άλλα λατρευτικά σκεύη, όμως υπήρξε από πολύ παλιά σπηλαιώδης ναός που ήδη είχε εντοπίσει  ο περίφημος Τζουζέπε Τζερόλα, κατά τη διάρκεια της έρευνας και της ιστορικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφικής καταγραφής περιοχών της Κρήτης.

Αυτό όμως, που πραγματικά σε κερδίζει σ’ αυτό το σημείο της διαδρομής, εκτός από τον σπηλαιώδη ναό, είναι ο τεράστιος σταυρός που υψώνεται στο σημείο και δεσπόζει στην απίστευτη θέα προς τη θάλασσα που απλώνεται στον ορίζοντα. Από αυτήν τη θέση βλέπεις από ψηλά, πριν ακόμη φτάσεις στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού, τη μαγευτική παραλία στην οποία αυτό καταλήγει. Εκεί, σταμάτησα αρκετή ώρα, με το δίκιο μου, για πολλές φωτογραφίες και έτσι έχασα για λίγο τους υπόλοιπους της ομάδας που τρέξανε να δροσιστούν στα καταγάλανα νερά της παραλίας…

Κατεβαίνοντας λοιπόν, με την ησυχία μου, τους βρήκα κάτω από το μεγάλο αρμυρίκι που πρόσφερε απλόχερα τη σκιά του δίπλα σ’ άλλη μια παρέα που είχε ¨στρατοπεδέυσει¨ από πάνω στον μεγάλο πάγκο και το τραπέζι που υπάρχει εκεί, όπως προανέφερα, και προσφέρεται για ωραία φαγοπότια με φίλους πλάι στη θάλασσα!

Ο κόλπος είναι σχετικά μικρός, προστατευμένος απ’ τον πολύ αέρα και τα νερά είναι κρυστάλλινα. Ευτυχώς για μας, την ημέρα που το επισκεφτήκαμε είχε αρκετό αέρα στ’ ανοιχτά, οπότε από τη θάλασσα δεν είχαμε καμία καινούργια άφιξη, πέρα από την παρέα που βρήκαμε ήδη εκεί.

Αν κολυμπήσει κανείς πιο βαθειά στη θάλασσα, μπορεί να παρατηρήσει δυο τεράστια βράχια που αφήνουν ένα μικρό άνοιγμα ανάμεσα τους και θυμίζουν τις συμπληγάδες πέτρες της Οδύσσειας. Από ένα τολμηρό μέλος της παρέας μάλιστα, που δεν δίστασε να σκαρφαλώσει στα βράχια από τη στεριά (γιατί ακριβώς, οι βράχοι αυτοί του ξύπνησαν την περιέργεια) και να εξερευνήσει την πίσω μεριά, πληροφορήθηκα πως οι απότομοι βράχοι πίσω, δημιουργούν όντως το απίστευτο απόκοσμο τοπίο που διάβαζα, πριν επισκεφτώ την Αγριόμαντρα.

Προφανώς, από την περιγραφή του, καταλάβαμε πως περπάτησε βόρεια, κατά μήκος της ακτογραμμής προς την τοποθεσία «Θόλος».  Οι ντόπιοι ταξιδιωτικοί οδηγοί λένε, ότι αφού περάσει κάποιος μετά από 400μ δίπλα από την ερημική παραλία στην τοποθεσία Συκιές, θα εντυπωσιαστεί από το απόκοσμο τοπίο που δημιουργούν κατακόρυφοι βράχοι. Οι γκρεμοί αυτοί φτάνουν στο μέγιστο ύψος τους (219μ), στη γωνία ενός επιβλητικού ακρωτηρίου που οι ντόπιοι ονομάζουν Σπαθί του Χωματά. Μάλιστα, στη βάση του Σπαθιού σχηματίζεται μια παραλία με καταγάλανα βαθιά νερά όπου η πρόσβαση γίνεται αποκλειστικά με βάρκα.

Παρ’ όλα αυτά, κι εμείς οι υπόλοιποι που σταθήκαμε λιγότερο τολμηροί αποζημιωθήκαμε πλήρως από την υπόλοιπη πιο βατή διαδρομή μέσα απ’ το φαράγγι και την υπέροχη παραλία! Η δε επιστροφή μας, ήταν ακόμα πιο διασκεδαστική. Δυο μέλη της παρέας που κατέφθασαν με αγροτικό όχημα και έφτασαν μέχρι την είσοδο του φαραγγιού μας μετέφεραν για λίγα μέτρα στην καρότσα μέχρι το αυτοκίνητό μας, κι έτσι η μικρή μας «απόδραση», σ’ αυτό τον ωραίο προορισμό μου θύμισε κάτι από τα παιδικά μου χρόνια στο χωριό… Δεν έχετε λοιπόν, παρά να δοκιμάσετε μια επίσκεψη στην Αγριόμαντρα. Το καλοκαίρι στην Κρήτη εξάλλου, δεν έχει ακόμα τελειώσει..

Α.Δ

 

Μάρτσαλο, το καλό λιμάνι!

Όμορφο το καλοκαίρι, είναι καιρός για ξεκούραση, όπως κανείς την ορίζει βέβαια, αυτή την λέξη. Για άλλους χαλάρωση σημαίνει να ξαπλώνεις όλη μέρα στην πιο κοντινή σου παραλία με καφέ και καλή παρέα, για άλλους ισχύει το ίδιο, βάζοντας όμως και λίγη δόση δράσης. Πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν να επισκεφτούν πιο δυσπρόσιτα μέρη για να γνωρίσουν γωνιές του νησιού μας που είναι μαγευτικές, μα θέλουν κόπο για να τις προσεγγίσει κανείς. Και πράγματι, η Κρήτη διαθέτει πλήθος απ’ αυτές!

Όμως, η ομορφιά κρύβει κινδύνους μερικές φορές, γι’ αυτό και η προσέγγιση της θέλει προσοχή. Οι επιβλητικές κορφές, τα δύσκολα προσπελάσιμα φαράγγια, οι απομονωμένες ,αλλά εκπληκτικές ακτές της Κρήτης πρέπει να αντιμετωπίζονται με το δέος και τον σεβασμό που τους αρμόζει. Ο απαραίτητος εξοπλισμός, ορειβατικά μποτάκια, κατάλληλη ένδυση, είδη πρώτων βοηθειών είναι από τα πρώτα πράγματα που οφείλει ένας σωστός ¨εξερευνητής¨ είτε είναι ντόπιος είτε ξένος να έχει στο σακίδιο, για να του μείνουν οι διακοπές του αξέχαστες, αλλά με όμορφες αναμνήσεις.

Ένας τέτοιος προορισμός ήταν και για μένα το φαράγγι του Μάρτσαλου.  Το φαράγγι που καταλήγει σε μια απομονωμένη παραλία, μετά από μια διαδρομή δύο χιλιομέτρων, βρίσκεται στα δυτικά Αστερούσια όρη, σε μια από τις πιο δύσβατες περιοχές του νομού, 80 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Ο δρόμος μέχρι την Μονή Οδηγητρίας από όπου ξεκινά η διαδρομή για δύο από τα πιο όμορφα φαράγγια της περιοχής, το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο, είναι αρκετά καλός. Από κει και πέρα όμως τα χαμηλά επιβατηγά αυτοκίνητα είναι δύσκολο να προσπελάσουν τον ανώμαλο χωματόδρομο που οδηγεί στην είσοδο τόσο του ενός, όσο και του άλλου. Μάλιστα, ο οδηγός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, γιατί δεν υπάρχουν αρκετές πινακίδες. Εμείς για παράδειγμα, οδηγηθήκαμε κατά λάθος σε έναν δρόμο που κατά μήκος είχε μελίσσια και θα ήταν ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο να διασχίσουν οι υπόλοιποι της παρέας με τις μηχανές. Αυτό μας έβαλε σε υποψίες, ευτυχώς νωρίς, ότι πάει κάτι στραβά και πρέπει να αλλάξουμε πορεία …

Πανοραμική θέα φαραγγιού

Η εκκλησία του Σωτήρος μέσα από το φαράγγι

Για να κατέβεις τον δρόμο που οδηγεί στο φαράγγι του Μάρτσαλου πρέπει να ανοίξεις τον σύρτη που υπάρχει στη σιδερένια πόρτα με την σχετική πινακίδα, φτάνοντας με το αυτοκίνητο μετά από έναν σχετικά κακοτράχαλο δρόμο με αρκετές διακλαδώσεις, όπως είπαμε και παραπάνω. Έπειτα κατηφορίζεις και οδηγείσαι στην εκκλησία του Σωτήρος απ’ όπου έχεις υπέροχη πανοραμική θέα του επιβλητικού φαραγγιού που θυμίζει κάτι από το Grand Canion από ψηλά.  Στο βάθος, η θέα της θάλασσας είναι μαγευτική και γεμίζει κουράγιο τους ταξιδιώτες που περιμένουν τη ¨δροσερή¨ αποζημίωση διασχίζοντας το.

Φοινικόδασος

Τα πρώτα μέτρα της κατάβασης μέχρι την Παναγία τη Μαρτσαλιώτισα  είναι εύκολα, γιατί υπάρχουν σκαλιά που οδηγούν εκεί, τάμα ενός πιστού, όπως διαπιστώσαμε διαβάζοντας μια πινακίδα. Η  εκκλησία αυτή, σκαλισμένη στο βράχο, μ’ ένα υπέροχο προαύλιο με θέα το υπόλοιπο φαράγγι χαρίζει δροσιά πριν την κοπιώδη διαδρομή και μαζεύει πλήθος κόσμου από την γύρω περιοχή κατά  την περίοδο του δεκαπενταύγουστου. Τα μάτια αργούν να συνηθίσουν στο σκοτάδι της εκκλησίας που φωτίζεται μονάχα με τα κεράκια των πιστών και το σώμα στην θερμοκρασία που είναι αισθητά πιο χαμηλή από τον καύσωνα έξω. Όμως , μόλις προσαρμοστεί ο οργανισμός στις νέες συνθήκες μπορεί να παρατηρήσει κάποιος τους τοίχους από βράχο που είναι γεμάτοι εικόνες, το πολυδαίδαλο ιερό που εκτείνεται στο βάθος και τον κομψό πολυέλαιο στο κέντρο της εκκλησίας.

Προαύλιος χώρος Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Βγάζοντας φωτογραφίες, παρατηρώ στο παγκάρι πάνω ένα μικρό, ταλαιπωρημένο σημειωματάριο. Ανοίγοντας το , ανακαλύπτω έναν μικρό θησαυρό. Εδώ έχουν γράψει αφιέρωση πολλοί ταξιδιώτες που πέρασαν από το εκκλησάκι. Άλλοι έφτασαν ως εδώ ως μια χαρούμενη παρέα και απόσκιασαν εδώ το βράδυ μετά από μεθύσι  κι άλλοι από τάμα ,γιατί έχασαν αγαπημένους τους… Αφήνω και το δικό μας αποτύπωμα, με την ευχή να είμαστε καλά και να ξανάρθουμε….

Εσωτερικό Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Από ΄κεί και πέρα η πορεία δυσκολεύει για λίγο μέχρι να φτάσουμε στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού. Πατάμε κυριολεκτικά πάνω στα πατήματα μιας κατσίκας που προπορεύεται και γελάμε που μας δείχνει τον δρόμο το ζωντανό. Ο Γιώργος προτείνει για τίτλο της περιπέτειας μας «Στο πάτημα της αίγας», δεν ήταν κακό τώρα που το σκέφτομαι…

Όταν φτάσεις στο χαμηλό επίπεδο όμως, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Η πορεία μέχρι την παραλία συνεχίζει μέσα από εντυπωσιακά δέντρα και βράχια. Στο φαράγγι αυτό μάλιστα, συναντά κανείς τον ντόπιο κρητικό φοίνικα που βρίσκουμε και άλλα σημεία της Κρήτης, όπως στο φοινικόδασος του Βάι και στην Πρέβελη. Μετά από τρία τέταρτα περίπου συνολικής διαδρομής από την είσοδο του φαραγγιού φτάνουμε στην παραλία.

Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλοί εδώ που παραθερίζουν παρά το δύσβατο της διαδρομής. Όμως, ο κόλπος έχει πρόσβαση και από τη θάλασσα, όποτε οι προμήθειες φτάνουν εύκολα χωρίς να χρειάζεται να κουβαλάς πεζός τόσα πράγματα. Εντυπωσιακές είναι και οι σπηλιές, οι λαξευμένες στον βράχο που άλλοτε χρησιμοποιούσαν οι ασκητές μα τώρα έχουν αποκτήσει πόρτες, μέχρι και μπαλκόνια και έχουν μετατραπεί σε σπιτάκια για κάποιους παραθεριστές που θέλουν να ζήσουν για λίγο σαν χίπηδες!

Το νερό της παραλίας δεν μας ενθουσίασε, γιατί μάλλον το πετύχαμε σε αναταραχή λόγω αέρα και διάφορων πλεούμενων που είχαν δέσει εκεί. Ωστόσο, το μπάνιο κι ο ύπνος κάτω από τον ίσκιο των ρεικιών που υπάρχουν στην παραλία είναι ευεργετικός. Ο Απόστολος μάλιστα με τις υποβρύχιες φωτογραφίες του, μας αποδεικνύει ότι η θάλασσα παρότι δεν μας εντυπωσίασε αρχικά, κρύβει ¨θησαυρούς¨, πολλά ψάρια, κοράλλια, φύκια…

Καλό είναι, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, να περιμένει κανείς να πέσει λίγο ο ήλιος πριν ξεκινήσει την ανάβαση για την επιστροφή. Ωστόσο, είδαμε και την παράδοξη και ριψοκίνδυνη περίπτωση μιας εγκύου να κατεβαίνει το φαράγγι το μεσημέρι, να παίρνει το μπάνιο της μετά του συζύγου και να φεύγει στις 4.00μ.μ μέσα στη ζέστη! Όμως, είναι συνετό και συστήνουμε να περιμένει κανείς λίγο, γιατί όσο είσαι μέσα στο φαράγγι η ζέστη είναι κάπως υποφερτή λόγω του ίσκιου των δέντρων, φτάνοντας όμως στο σκαλιά που οδηγούν στην εκκλησία, ο ήλιος σε χτυπάει αλύπητα και αν έχεις καταναλώσει και το νερό σου στην παραλία όπως εμείς τα πράγματα είναι δύσκολα..

Οπότε, βασικός στόχος όταν φτάσαμε επιτέλους στην έξοδο, ήταν η ανεύρεση νερού από το κοντινότερο χωριό. Η στάση στο χωριό Σίβας αποδείχτηκε μια όαση για μας, αφού με την αγορά νερού η φιλόξενη καταστηματάρχισσα μας προσέφερε ολόφρεσκα σύκα που μόλις είχε κόψει. Ποτέ ένα τέτοιο φρούτο δε μου φάνηκε πιο νόστιμο!

Α.Δ