Σ’ αυτό το άρθρο ακολουθούμε άλλη μια ιδιαίτερη διαδρομή με μπόλικη φυσική ομορφιά, ντυμένη με την αχλή ενός θρύλου… Στο ακρωτήρι του Αγ.Ιωάννη που φτάνει κανείς αν περάσει μέσα από το αιολικό πάρκο στη Μπάμπουρα, λίγο πιο έξω από την Ελούντα, υπάρχει ο περίφημος φάρος του Αφορεσμένου.
Το κτίσμα αυτό κατασκευάστηκε το 1921 από την Ελληνική Εταιρεία Φάρων, ενσωματώνοντας στο κτήριο τον φάρο που είχε κατασκευάσει η Γαλλική Εταιρεία Φάρων το 1880 στην ίδια θέση κι από τότε στέκεται αγέρωχο. Αξίζει να σημειωθεί πως η Γαλλική Εταιρεία Φάρων έχει χαρίσει στην Κρήτη πολλούς φάρους «κοσμήματα», όπως εκείνον των Χανίων στην προσπάθεια ανάπτυξης του δικτύου των εξωτερικών συγκοινωνιών του νησιού κατά τον 19ο αιώνα. Επίσης, περίφημο έργο της εταιρείας είναι και ο φάρος στην κοντινή μας Γαύδο που αποκαταστάθηκε και λειτουργεί ως μουσείο. Εύχομαι την ίδια τύχη να έχει και ο φάρος του Αφορεσμένου που βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση στην άκρη ενός ανεμοδαρμένου και «καταραμένου» ακρωτηρίου……
Μήπως η ιστορία της περιοχής, με τη θάλασσα που δεν ησυχάζει ποτέ είναι απλά ένας μύθος; Ας περπατήσουμε σε αυτά τα μέρη για να το διαπιστώσουμε…. Οι εικόνες του μέρους με μαγνήτισαν και με οδήγησαν εκεί σαν πεταλούδα που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, απ’ το να ακολουθήσει το φως. Η μέρα που διαλέξαμε να κατευθυνθούμε προς τα εκεί ήταν καλή και ζεστή με σχετική άπνοια, ότι πρέπει για επίσκεψη σ’ ένα, κατά γενική ομολογία, ανεμοδαρμένο ακρωτήρι. Ο δρόμος προς το αιολικό πάρκο είναι καλοστρωμένος και σύντομος από την πάνω Ελούντα και έχει κανείς την ευκαιρία να έχει μια φοβερή θέα της Σπιναλόγκας από ψηλά.
Το αιολικό πάρκο με τη σειρά του εξίσου εντυπωσιακό. Είναι απίστευτο πόσο μικροσκοπικός νιώθεις ανάμεσα σε ανεμογεννήτριες τιτάνιων διαστάσεων. Ακόμα, και το εκκλησάκι του Άγιου Ιωάννη φαίνεται τόσο δα! Όμως, οι ομορφιές του μέρους αποκαλύπτονται διαδοχικά, όσο προχωράς προς τα κάτω, ακολουθώντας το σημείο που υποδεικνύει η πινακίδα για τον φάρο, επισημαίνοντας, ίσως λανθασμένα, πως η διαδρομή των 6 χιλιομέτρων συνολικά, διαρκεί 3 ώρες. Στην πραγματικότητα στο σύνολο της ομάδας μας που κατέβηκε στο ακρωτήρι είτε ακολούθησαν το ορειβατικό μονοπάτι είτε τον χωματόδρομο, πήρε 2 ώρες περίπου πήγαινε-έλα.
Γερμανικό παρατηρητήριο
Το πρώτο που συναντά, κανείς πριν ξεκινήσει την κάθοδο είναι το γερμανικό παρατηρητήριο, με εμφανείς ακόμα τις στοές του και φυσικά, το εκκλησάκι που προανέφερα. Η θέα του κόλπου της Χωματίστρας με τα καταγάλανα νερά, όσο κατεβαίνεις, είναι απερίγραπτη, αν και ο φάρος δεν φαίνεται πουθενά … όμως, για ένα λεπτό… έπρεπε να είναι έτσι όλα τόσο γαλήνια;;
Το όνομα Αφορεσμένος δεν είναι καθόλου τυχαίο, αν ανατρέξει κανείς στην παράδοση. Λέγεται, πως ο αρχιερέας Καϊάφας, μετά τη σταύρωση του Χριστού, κατευθύνθηκε μαζί με τον Πόντιο Πιλάτο στην Ρώμη, μιας και κλήθηκαν κι οι δυο να δώσουν λόγο για τις πράξεις τους, στον αυτοκράτορα Τιβέριο. Η ιστορία θέλει τον Καΐάφα, να πεθαίνει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στο καράβι, από μολυσματική ασθένεια, ενώ βρισκόταν ανοικτά του συγκεκριμένου ακρωτηρίου στην Κρήτη ή ότι το πλοίο ναυάγησε στην Κρήτη και μετά ο ίδιος αρρώστησε κι έπρεπε να ταφεί στο νησί.
Κατά την πρώτη εκδοχή της ιστορίας, οι ναυτικοί ήταν αναγκασμένοι να δέσουν στον όρμο της Χωματίστρας για να μπορέσουν να τον θάψουν, μα τα νερά φούσκωσαν απότομα λόγω του κρίματος του και τους εμπόδισαν. Με πολύ κόπο τελικά, τα κατάφεραν να τον θάψουν στο ακρωτήριο και έτσι πήρε και την επωνυμία ο τόπος, από το κρίμα του Καΐάφα και τα νερά εκεί δεν ημέρεψαν ποτέ. Πολλοί ναυτικοί οδηγοί μάλιστα, του 19ου αιώνα πρότειναν στους καπετάνιους να πλέουν ένα μίλι ανοιχτά του ακρωτηρίου.
Στη δεύτερη εκδοχή της ιστορίας, που συνάντησα στο ψάξιμο μου για τον θάνατο του Καΐάφα, ο αρχιερέας φαίνεται να θάφτηκε σ’ ένα χωριό κοντά στην Κνωσό και μάλιστα το μνήμα του ήταν γνωστό ως του «Καγιάφα το μνήμα» μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. (δεν τεκμηριώνεται ιστορικά). Όμως, φημολογείται πως καταστράφηκε στην κατασκευή του δρόμου από Ηράκλειο-Αρχανές-Πεδιάδα.
Όπως και να έγιναν τα πράγματα, κι οι δυο εκδοχές συμφωνούν πως το κρητικό χώμα δεν τον δεχόταν και αναγκάστηκαν να τον θάψουν 7 φορές! Η γης τον ξερνούσε άλιωτο και μαύρο σαν τον Κάιν για την προδοσία του και τον έθαψαν κάτω από ένα σωρό πέτρες με κατάρες κι αναθέματα.
Που κρύβεται η αλήθεια άραγε; Εγώ αυτό που αντίκρισα φτάνοντας, είναι μια θέα στην απέραντη γαλήνια θάλασσα κι έναν φάρο που η αισθητική του έρχεται σε αντίθεση με αυτήν του σύγχρονου φάρου που βρίσκεται παραδίπλα, καρφωμένος ψηλά σ’ ένα βράχο. Ταραγμένες ψυχές μπορούν να ησυχάσουν σ’ ένα γαλήνιο και πανέμορφο μέρος, όπως αυτό που αντικρίζω;
Δεν μπόρεσα να δω πολλά από το εσωτερικό του φάρου, γιατί μια πινακίδα στην είσοδο του προειδοποιεί για την κακή κατάσταση του κτίσματος που ωστόσο δεν έχει χάσει την παλιά του αίγλη. Το κτίσμα όμως, έχει πάρει ήδη κλίση, προς την αγαπημένη θάλασσα, κι ελπίζω να συντηρηθεί πριν να χαθεί για πάντα στα βάθη της αυτό…. κι η ιστορία του.
Α.Δ
