Τα βήματα στην αρχαία Ριζηνία-Πρινιάς-Αγ.Παντελεήμονας

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Τα βήματα στην αρχαία Ριζινία - Πρινιάς # (...) Ν' αγκαλιάσουμε τα μεγάλα δέντρα Που στον κάθε κορμό έχουμε χαράξει Εδώ και χρόνια τα ιερά ονόματα Νά τα συλλαβίσουμε μαζί Να τα μετρήσουμε ένα ένα Με τα μάτια ψηλά στον ουρανό σαν προσευχή (...) Μ. Αναγνωστάκης #super_greece #wu_greece #photocontest #king_greece #instatraveling#incrediblecrete #fsigher #nature #naturephotography #awesome_phototrip #meanwhileincrete #wonderful_icons_greece #great_photos_greece #sonygreece #aboutheraklion #bestplaces_greece

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Anna Daskalaki (@daskalakian9) στις 29 Σεπ, 2020 στις 11:32 μμ PDT

Φαράγγι και παραλία της Αγριόμαντρας

 

Όμορφο και συνάμα πρωτότυπο το όνομα αυτού του φαραγγιού που συνάδει απόλυτα με το άγριο, φυσικό, κρητικό τοπίο που δεσπόζει σ’ ένα από τα πιο μικρά, αλλά εντυπωσιακά φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης και καταλήγει σε μια καλά κρυμμένη, μοναδική παραλία. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καβούσι της Ιεράπετρας στο οροπέδιο Λάκκος του Αμπελιού, 24 χιλιόμετρα ανατολικά του Αγίου  Νικολάου.

 Η διαδρομή από το Ηράκλειο είναι ιδιαίτερα όμορφη και εύκολη μέχρι και αρκετά μετά την Παχιά Άμμο. Τα πράγματα δυσκόλεψαν λιγάκι μονάχα, όταν μπήκαμε στον χωματόδρομο που οδηγεί στο φαράγγι, γιατί για να προσεγγίσεις την είσοδο του φαραγγιού με αυτοκίνητο, θα πρέπει να ακολουθήσεις αρχικά τον χωματόδρομο που φτάνει στο μικρό αυτό οροπέδιο από το Καβούσι. Τα χαμηλά, επιβατηγά αυτοκίνητα φτάνουν μέχρι ένα ορισμένο σημείο, πριν την είσοδο του φαραγγιού, μιας και ο χωματόδρομος είναι κακοτράχαλος. Ωστόσο, στη διαδρομή αυτή συναντήσαμε πολλά «μετόχια» με ντόπιους που απολάμβαναν την ηρεμία της φύσης κοντά στις περιουσίες τους.

Η Αγριόμαντρα, όπως πληροφορήθηκα, χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως μικρό λιμάνι κατά την Ενετοκρατία, γι’ αυτό και διακρίνονται κτιριακά κατάλοιπα τριγύρω στην περιοχή. Μέχρι και το 1920, η προφυλαγμένη από τα τεράστια βράχια παραλία, χρησιμοποιούνταν ως απάνεμο λιμάνι για τη μεταφορά πυρήνας, ζώων και άλλων φορτίων στον Άγιο Νικόλαο, καθώς δεν υπήρχε οδικό δίκτυο στην περιοχή. Εδώ, υπήρχε και μικρό τελωνείο και ένα πηγάδι για την άντληση νερού.

Το μέρος δεν είναι απρόσιτο για έναν μέσο επισκέπτη που δεν έχει συνηθίσει να κάνει πεζοπορία, μιας και από το φαράγγι ως την παραλία, η διαδρομή διαρκεί γύρω στα 50 λεπτά, αν συνυπολογίσει βέβαια, κανένας και τον χρόνο μέχρι λίγο πριν την είσοδο του φαραγγιού, σε περίπτωση που δεν έχει το κατάλληλο αυτοκίνητο για να φτάσει αρκετά κοντά. Αυτό όμως, για το όποιο πρέπει να είναι προετοιμασμένος κάποιος είναι ότι η περιοχή γύρω από την είσοδο είναι γεμάτη μελίσσια μιας και υπάρχουν χαμηλοί θάμνοι παντού με άφθονη τροφή για τις μέλισσες. Είναι εκπληκτικό το βουητό των μελισσών που είναι κρυμμένες στους θάμνους όσο περνάς μέσα από το μονοπάτι που οδηγεί στην πύλη! Ωστόσο, πρέπει να φοράς ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα και να είσαι γρήγορος στην πορεία σου και διακριτικός για να τις αποφύγεις. Και φυσικά, να κρατάς τα απαραίτητα φαρμακευτικά σκευάσματα σε περίπτωση τσιμπήματος…

Υπάρχει βέβαια, κι η ασφαλέστερη και πιο ξεκούραστη προσέγγιση της παραλίας μέσω θαλάσσης, μιας και οι ψαράδες έχουν διαμορφώσει ένα χώρο για πικ-νικ με ξυλόφουρνο, τραπέζι και πάγκους που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι επισκέπτες με οποιονδήποτε τρόπο κι αν επιλέξουν να φτάσουν ως εκεί. Φυσικά, η ωραιότερη πινελιά στο σκηνικό, ήταν μια μεγάλη αιώρα από δίχτυ, δεμένη στο δέντρο δίπλα στη θάλασσα, που όπως ήταν εύλογο όλοι δοκιμάσαμε για λίγη περισσότερη χαλάρωση..

Το μειονέκτημα, αν επιλέξεις τη διαδρομή μέσω θαλάσσης, είναι ότι χάνεις την ευκαιρία να διασχίσεις ένα εκπληκτικής ομορφιάς φαράγγι, σχετικά ευκολοδιάβατο και με απίστευτη θέα από ψηλά. Οι διαδοχικοί φράχτες που πρέπει να περάσεις μέχρι να φτάσεις στο μικρό σπήλαιο Άγιος Ιωάννης που υπάρχει μέσα στο φαράγγι, σε κάνουν να νιώθεις πράγματι «αγριοκάτσικο» εγκλωβισμένο σε αγριόμαντρα, δικαιολογώντας κατά μια έννοια το όνομα του φαραγγιού!

Το εν λόγω σπήλαιο, που βρίσκεται περίπου στα μισά της διαδρομής, φαίνεται πως λαξεύτηκε παλαιότερα από ανθρώπινο χέρι και τώρα πιο πρόσφατα, έχει προστεθεί εξωτερικά, ένας πετρόχτιστος τοίχος. Το σπήλαιο του Αγ.Ιωάννη δεν έχει μέσα εικόνες ή άλλα λατρευτικά σκεύη, όμως υπήρξε από πολύ παλιά σπηλαιώδης ναός που ήδη είχε εντοπίσει  ο περίφημος Τζουζέπε Τζερόλα, κατά τη διάρκεια της έρευνας και της ιστορικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφικής καταγραφής περιοχών της Κρήτης.

Αυτό όμως, που πραγματικά σε κερδίζει σ’ αυτό το σημείο της διαδρομής, εκτός από τον σπηλαιώδη ναό, είναι ο τεράστιος σταυρός που υψώνεται στο σημείο και δεσπόζει στην απίστευτη θέα προς τη θάλασσα που απλώνεται στον ορίζοντα. Από αυτήν τη θέση βλέπεις από ψηλά, πριν ακόμη φτάσεις στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού, τη μαγευτική παραλία στην οποία αυτό καταλήγει. Εκεί, σταμάτησα αρκετή ώρα, με το δίκιο μου, για πολλές φωτογραφίες και έτσι έχασα για λίγο τους υπόλοιπους της ομάδας που τρέξανε να δροσιστούν στα καταγάλανα νερά της παραλίας…

Κατεβαίνοντας λοιπόν, με την ησυχία μου, τους βρήκα κάτω από το μεγάλο αρμυρίκι που πρόσφερε απλόχερα τη σκιά του δίπλα σ’ άλλη μια παρέα που είχε ¨στρατοπεδέυσει¨ από πάνω στον μεγάλο πάγκο και το τραπέζι που υπάρχει εκεί, όπως προανέφερα, και προσφέρεται για ωραία φαγοπότια με φίλους πλάι στη θάλασσα!

Ο κόλπος είναι σχετικά μικρός, προστατευμένος απ’ τον πολύ αέρα και τα νερά είναι κρυστάλλινα. Ευτυχώς για μας, την ημέρα που το επισκεφτήκαμε είχε αρκετό αέρα στ’ ανοιχτά, οπότε από τη θάλασσα δεν είχαμε καμία καινούργια άφιξη, πέρα από την παρέα που βρήκαμε ήδη εκεί.

Αν κολυμπήσει κανείς πιο βαθειά στη θάλασσα, μπορεί να παρατηρήσει δυο τεράστια βράχια που αφήνουν ένα μικρό άνοιγμα ανάμεσα τους και θυμίζουν τις συμπληγάδες πέτρες της Οδύσσειας. Από ένα τολμηρό μέλος της παρέας μάλιστα, που δεν δίστασε να σκαρφαλώσει στα βράχια από τη στεριά (γιατί ακριβώς, οι βράχοι αυτοί του ξύπνησαν την περιέργεια) και να εξερευνήσει την πίσω μεριά, πληροφορήθηκα πως οι απότομοι βράχοι πίσω, δημιουργούν όντως το απίστευτο απόκοσμο τοπίο που διάβαζα, πριν επισκεφτώ την Αγριόμαντρα.

Προφανώς, από την περιγραφή του, καταλάβαμε πως περπάτησε βόρεια, κατά μήκος της ακτογραμμής προς την τοποθεσία «Θόλος».  Οι ντόπιοι ταξιδιωτικοί οδηγοί λένε, ότι αφού περάσει κάποιος μετά από 400μ δίπλα από την ερημική παραλία στην τοποθεσία Συκιές, θα εντυπωσιαστεί από το απόκοσμο τοπίο που δημιουργούν κατακόρυφοι βράχοι. Οι γκρεμοί αυτοί φτάνουν στο μέγιστο ύψος τους (219μ), στη γωνία ενός επιβλητικού ακρωτηρίου που οι ντόπιοι ονομάζουν Σπαθί του Χωματά. Μάλιστα, στη βάση του Σπαθιού σχηματίζεται μια παραλία με καταγάλανα βαθιά νερά όπου η πρόσβαση γίνεται αποκλειστικά με βάρκα.

Παρ’ όλα αυτά, κι εμείς οι υπόλοιποι που σταθήκαμε λιγότερο τολμηροί αποζημιωθήκαμε πλήρως από την υπόλοιπη πιο βατή διαδρομή μέσα απ’ το φαράγγι και την υπέροχη παραλία! Η δε επιστροφή μας, ήταν ακόμα πιο διασκεδαστική. Δυο μέλη της παρέας που κατέφθασαν με αγροτικό όχημα και έφτασαν μέχρι την είσοδο του φαραγγιού μας μετέφεραν για λίγα μέτρα στην καρότσα μέχρι το αυτοκίνητό μας, κι έτσι η μικρή μας «απόδραση», σ’ αυτό τον ωραίο προορισμό μου θύμισε κάτι από τα παιδικά μου χρόνια στο χωριό… Δεν έχετε λοιπόν, παρά να δοκιμάσετε μια επίσκεψη στην Αγριόμαντρα. Το καλοκαίρι στην Κρήτη εξάλλου, δεν έχει ακόμα τελειώσει..

Α.Δ

 

Μάρτσαλο, το καλό λιμάνι!

Όμορφο το καλοκαίρι, είναι καιρός για ξεκούραση, όπως κανείς την ορίζει βέβαια, αυτή την λέξη. Για άλλους χαλάρωση σημαίνει να ξαπλώνεις όλη μέρα στην πιο κοντινή σου παραλία με καφέ και καλή παρέα, για άλλους ισχύει το ίδιο, βάζοντας όμως και λίγη δόση δράσης. Πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν να επισκεφτούν πιο δυσπρόσιτα μέρη για να γνωρίσουν γωνιές του νησιού μας που είναι μαγευτικές, μα θέλουν κόπο για να τις προσεγγίσει κανείς. Και πράγματι, η Κρήτη διαθέτει πλήθος απ’ αυτές!

Όμως, η ομορφιά κρύβει κινδύνους μερικές φορές, γι’ αυτό και η προσέγγιση της θέλει προσοχή. Οι επιβλητικές κορφές, τα δύσκολα προσπελάσιμα φαράγγια, οι απομονωμένες ,αλλά εκπληκτικές ακτές της Κρήτης πρέπει να αντιμετωπίζονται με το δέος και τον σεβασμό που τους αρμόζει. Ο απαραίτητος εξοπλισμός, ορειβατικά μποτάκια, κατάλληλη ένδυση, είδη πρώτων βοηθειών είναι από τα πρώτα πράγματα που οφείλει ένας σωστός ¨εξερευνητής¨ είτε είναι ντόπιος είτε ξένος να έχει στο σακίδιο, για να του μείνουν οι διακοπές του αξέχαστες, αλλά με όμορφες αναμνήσεις.

Ένας τέτοιος προορισμός ήταν και για μένα το φαράγγι του Μάρτσαλου.  Το φαράγγι που καταλήγει σε μια απομονωμένη παραλία, μετά από μια διαδρομή δύο χιλιομέτρων, βρίσκεται στα δυτικά Αστερούσια όρη, σε μια από τις πιο δύσβατες περιοχές του νομού, 80 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Ο δρόμος μέχρι την Μονή Οδηγητρίας από όπου ξεκινά η διαδρομή για δύο από τα πιο όμορφα φαράγγια της περιοχής, το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο, είναι αρκετά καλός. Από κει και πέρα όμως τα χαμηλά επιβατηγά αυτοκίνητα είναι δύσκολο να προσπελάσουν τον ανώμαλο χωματόδρομο που οδηγεί στην είσοδο τόσο του ενός, όσο και του άλλου. Μάλιστα, ο οδηγός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, γιατί δεν υπάρχουν αρκετές πινακίδες. Εμείς για παράδειγμα, οδηγηθήκαμε κατά λάθος σε έναν δρόμο που κατά μήκος είχε μελίσσια και θα ήταν ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο να διασχίσουν οι υπόλοιποι της παρέας με τις μηχανές. Αυτό μας έβαλε σε υποψίες, ευτυχώς νωρίς, ότι πάει κάτι στραβά και πρέπει να αλλάξουμε πορεία …

Πανοραμική θέα φαραγγιού

Η εκκλησία του Σωτήρος μέσα από το φαράγγι

Για να κατέβεις τον δρόμο που οδηγεί στο φαράγγι του Μάρτσαλου πρέπει να ανοίξεις τον σύρτη που υπάρχει στη σιδερένια πόρτα με την σχετική πινακίδα, φτάνοντας με το αυτοκίνητο μετά από έναν σχετικά κακοτράχαλο δρόμο με αρκετές διακλαδώσεις, όπως είπαμε και παραπάνω. Έπειτα κατηφορίζεις και οδηγείσαι στην εκκλησία του Σωτήρος απ’ όπου έχεις υπέροχη πανοραμική θέα του επιβλητικού φαραγγιού που θυμίζει κάτι από το Grand Canion από ψηλά.  Στο βάθος, η θέα της θάλασσας είναι μαγευτική και γεμίζει κουράγιο τους ταξιδιώτες που περιμένουν τη ¨δροσερή¨ αποζημίωση διασχίζοντας το.

Φοινικόδασος

Τα πρώτα μέτρα της κατάβασης μέχρι την Παναγία τη Μαρτσαλιώτισα  είναι εύκολα, γιατί υπάρχουν σκαλιά που οδηγούν εκεί, τάμα ενός πιστού, όπως διαπιστώσαμε διαβάζοντας μια πινακίδα. Η  εκκλησία αυτή, σκαλισμένη στο βράχο, μ’ ένα υπέροχο προαύλιο με θέα το υπόλοιπο φαράγγι χαρίζει δροσιά πριν την κοπιώδη διαδρομή και μαζεύει πλήθος κόσμου από την γύρω περιοχή κατά  την περίοδο του δεκαπενταύγουστου. Τα μάτια αργούν να συνηθίσουν στο σκοτάδι της εκκλησίας που φωτίζεται μονάχα με τα κεράκια των πιστών και το σώμα στην θερμοκρασία που είναι αισθητά πιο χαμηλή από τον καύσωνα έξω. Όμως , μόλις προσαρμοστεί ο οργανισμός στις νέες συνθήκες μπορεί να παρατηρήσει κάποιος τους τοίχους από βράχο που είναι γεμάτοι εικόνες, το πολυδαίδαλο ιερό που εκτείνεται στο βάθος και τον κομψό πολυέλαιο στο κέντρο της εκκλησίας.

Προαύλιος χώρος Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Βγάζοντας φωτογραφίες, παρατηρώ στο παγκάρι πάνω ένα μικρό, ταλαιπωρημένο σημειωματάριο. Ανοίγοντας το , ανακαλύπτω έναν μικρό θησαυρό. Εδώ έχουν γράψει αφιέρωση πολλοί ταξιδιώτες που πέρασαν από το εκκλησάκι. Άλλοι έφτασαν ως εδώ ως μια χαρούμενη παρέα και απόσκιασαν εδώ το βράδυ μετά από μεθύσι  κι άλλοι από τάμα ,γιατί έχασαν αγαπημένους τους… Αφήνω και το δικό μας αποτύπωμα, με την ευχή να είμαστε καλά και να ξανάρθουμε….

Εσωτερικό Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Από ΄κεί και πέρα η πορεία δυσκολεύει για λίγο μέχρι να φτάσουμε στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού. Πατάμε κυριολεκτικά πάνω στα πατήματα μιας κατσίκας που προπορεύεται και γελάμε που μας δείχνει τον δρόμο το ζωντανό. Ο Γιώργος προτείνει για τίτλο της περιπέτειας μας «Στο πάτημα της αίγας», δεν ήταν κακό τώρα που το σκέφτομαι…

Όταν φτάσεις στο χαμηλό επίπεδο όμως, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Η πορεία μέχρι την παραλία συνεχίζει μέσα από εντυπωσιακά δέντρα και βράχια. Στο φαράγγι αυτό μάλιστα, συναντά κανείς τον ντόπιο κρητικό φοίνικα που βρίσκουμε και άλλα σημεία της Κρήτης, όπως στο φοινικόδασος του Βάι και στην Πρέβελη. Μετά από τρία τέταρτα περίπου συνολικής διαδρομής από την είσοδο του φαραγγιού φτάνουμε στην παραλία.

Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλοί εδώ που παραθερίζουν παρά το δύσβατο της διαδρομής. Όμως, ο κόλπος έχει πρόσβαση και από τη θάλασσα, όποτε οι προμήθειες φτάνουν εύκολα χωρίς να χρειάζεται να κουβαλάς πεζός τόσα πράγματα. Εντυπωσιακές είναι και οι σπηλιές, οι λαξευμένες στον βράχο που άλλοτε χρησιμοποιούσαν οι ασκητές μα τώρα έχουν αποκτήσει πόρτες, μέχρι και μπαλκόνια και έχουν μετατραπεί σε σπιτάκια για κάποιους παραθεριστές που θέλουν να ζήσουν για λίγο σαν χίπηδες!

Το νερό της παραλίας δεν μας ενθουσίασε, γιατί μάλλον το πετύχαμε σε αναταραχή λόγω αέρα και διάφορων πλεούμενων που είχαν δέσει εκεί. Ωστόσο, το μπάνιο κι ο ύπνος κάτω από τον ίσκιο των ρεικιών που υπάρχουν στην παραλία είναι ευεργετικός. Ο Απόστολος μάλιστα με τις υποβρύχιες φωτογραφίες του, μας αποδεικνύει ότι η θάλασσα παρότι δεν μας εντυπωσίασε αρχικά, κρύβει ¨θησαυρούς¨, πολλά ψάρια, κοράλλια, φύκια…

Καλό είναι, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, να περιμένει κανείς να πέσει λίγο ο ήλιος πριν ξεκινήσει την ανάβαση για την επιστροφή. Ωστόσο, είδαμε και την παράδοξη και ριψοκίνδυνη περίπτωση μιας εγκύου να κατεβαίνει το φαράγγι το μεσημέρι, να παίρνει το μπάνιο της μετά του συζύγου και να φεύγει στις 4.00μ.μ μέσα στη ζέστη! Όμως, είναι συνετό και συστήνουμε να περιμένει κανείς λίγο, γιατί όσο είσαι μέσα στο φαράγγι η ζέστη είναι κάπως υποφερτή λόγω του ίσκιου των δέντρων, φτάνοντας όμως στο σκαλιά που οδηγούν στην εκκλησία, ο ήλιος σε χτυπάει αλύπητα και αν έχεις καταναλώσει και το νερό σου στην παραλία όπως εμείς τα πράγματα είναι δύσκολα..

Οπότε, βασικός στόχος όταν φτάσαμε επιτέλους στην έξοδο, ήταν η ανεύρεση νερού από το κοντινότερο χωριό. Η στάση στο χωριό Σίβας αποδείχτηκε μια όαση για μας, αφού με την αγορά νερού η φιλόξενη καταστηματάρχισσα μας προσέφερε ολόφρεσκα σύκα που μόλις είχε κόψει. Ποτέ ένα τέτοιο φρούτο δε μου φάνηκε πιο νόστιμο!

Α.Δ

Ποτέ μην λες όχι σε μια πεζοπορία!

Μια διαδρομή ακόμη κι αν είναι γνωστή και οικεία σε μας, δεν παύει ποτέ, να έχει κάτι καινούργιο να μας προσφέρει. Δεν έχει σημασία, αν επιλέξουμε να κάνουμε πορεία σ’ έναν δρόμο ή μια περιοχή που περπατάμε από παιδιά. Πάντα, θα υπάρχει κάτι καινούργιο στην πορεία που θα μας εκπλήξει ή θα προσέξουμε κάτι που δεν είχαμε δει πρωτύτερα ή ακόμη μπορεί η τωρινή διαδρομή θα σημαδευτεί από μια ωραία κουβέντα που θα κάνουμε με τους συνοδοιπόρους μας και θα μας μείνει αξέχαστη. Γι΄ αυτό λοιπόν, την επόμενη φορά που κάποιος σας ζητήσει να περπατήσετε μαζί του, μην το αρνηθείτε! Το περπάτημα ανοίγει δρόμους επικοινωνίας με την φύση, αλλά και με τους γύρω μας και από κάθε άποψη είναι χρόνος που περνά ποιοτικά και δε χαραμίζεται.

Βενεραθιανός κάμπος

 Όλες οι εποχές του χρόνου προσφέρονται για περπάτημα και ιδιαίτερα το καλοκαίρι είναι όμορφο και προσφέρεται να παρακολουθήσει κανείς τις πορείες που γίνονται από ανθρώπους που δε συνηθίζουν να περπατούν, αλλά με την ευκαιρία μιας θρησκευτικής γιορτής, όπως ο δεκαπενταύγουστος ή η γιορτή του Χριστού στις 6 του Αυγούστου, για την εκπλήρωση ίσως κάποιου τάματος βγαίνουν στους δρόμους.

 Δέχτηκα λοιπόν, την πρόσκληση του αδερφού μου για μια γνωστή πεζοπορία που κάνουν πολλοί κατά την περίοδο του δεκαπενταύγουστου, από το Κυπαρίσσι προς τη μονή της Παλιανής στο Βενεράτο. Ενώ, έχω ξανακάνει τη διαδρομή αυτή αφέθηκα σ’ εκείνον να παίξει τον ρόλο του οδηγού και να με καθοδηγήσει κι εγώ αρκέστηκα να προετοιμάσω την τροφοδοσία μας. (θυμηθείτε! Ποτέ δεν φεύγουμε από το σπίτι χωρίς λίγο φαγητό και νερό, όσο κοντινή κι αν είναι η διαδρομή που πρόκειται να διανύσουμε). 

                                       

Ξεκινήσαμε νωρίς το απόγευμα, για να προφτάσουμε να επιστρέψουμε πριν πέσει ο ήλιος. Η πορεία μας μέσα από τον παλιό δρόμο που ένωνε το Κυπαρίσσι με το Βενεράτο είναι πανέμορφη και καταπράσινη, παντού βλέπεις αμπέλια, φορτωμένα με σταφύλια, μιας και πλησιάζει ο καιρός του τρύγου. Όμως, δεν ακολουθούμε μέχρι τέλους τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Μόλις περνάμε το εγκαταλελειμμένο πια από κατοίκους χωριό του Πύργου, κόβουμε δρόμο μέσα από ένα χωράφι με ελιές. Έπειτα, λίγο πιο κάτω περνάμε κι ένα ωραίο μικρό μποστάνι και συνεχίζουμε.

 

Αγία Παρασκευή

 Ο αδερφός μου έχει επιλέξει τώρα, ένα μικρό αγροτικό δρόμο που τον έχουν στρώσει με τσιμέντο, σχεδόν παράλληλο με το περίφημο στην περιοχή, φαράγγι του Αγ.Φανουρίου. Η θέα σε όλο τον βενεραθιανό κάμπο που διασχίζουμε είναι φοβερή, μα είναι καιρός για λίγο διάλειμμα. Δεν υπήρχε καλύτερος τόπος να ξαποστάσουμε και να φάμε το φρούτο μας, παρά στα ολόλευκα πεζούλια και την τεράστια σκιά του προαύλιου χώρου της εκκλησιάς της Αγ.Παρασκευής που ξεπροβάλει πανέμορφη μέσα σε ένα τοπίο καταπράσινο, γεμάτο αμπέλια και δέντρα. Συναντάμε κόσμο εδώ που κάνει την ίδια διαδρομή μ’ εμάς και μου φαίνεται παράξενο πόσο πολυσύχναστος έγινε αυτός ο δρομάκος αυτές τις ημέρες. 

Εσωτερικό Αγ. Παρασκευής

Συνεχίζοντας την πορεία μας, το έδαφος γίνεται πια πιο ανηφορικό, μα και πιο ενδιαφέρον, γιατί κανείς μπορεί να παρατηρήσει την κάτοψη του χωριού Βενεράτο από μια εντελώς διαφορετική γωνία. Το ίδιο συμβαίνει και με το μοναστήρι της Παλιανής του οποίου θα σας δείξω αυτή τη φορά την πλαϊνή μεριά που δεν είναι και η πιο συνηθισμένη και οικεία εικόνα για τους προσκυνητές.

Ιερά μονή Παλιανής

                                      

 Η ώρα περνάει και πρέπει να είμαστε γρήγοροι, αν θέλουμε να έχουμε φως στην επιστροφή μας. Προσκυνάμε γρήγορα στο μοναστήρι, τρώμε λίγο άρτο που μας φίλεψαν εκεί κι αρχίζουμε να κατηφορίζουμε τον λόφο ξανά στο πλάι της μονής. Ο αδερφός μου φωνάζει λίγο να βιαστώ, μα πως μπορεί κανείς να μη θαυμάσει τη δύση του ηλίου σ’ αυτό το μέρος καθώς αρχίζει να σουρουπώνει σε όλο τον κάμπο. Την ηρεμία αυτής της ώρας διακόπτουν οι φωνές κι άλλων γυναικών και παιδιών που περνούν το μονοπάτι για να εκπληρώσουν το τάμα τους στην Παναγία.

 

Βενεράτο

 Αρχίζει, να σουρουπώνει για τα καλά και έχουμε επιταχύνει, παρόλα αυτά δεν υπάρχει καταλληλότερη ώρα για να θυμηθούμε ιστορίες παλιές με ξωτικά και νεράιδες που λέγανε πως υπήρχαν κοντά στα ποτάμια οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής. Σκέφτομαι, πόσο ευνόησε αυτό το καταπράσινο περιβάλλον με το ποτάμι να τρέχει μέσα στο φαράγγι, τη δημιουργία αυτών των ιστοριών που αποτελούν πλέον τη λαογραφική μας παράδοση. 

                                        

Βενεράτο

 Φτάνουμε ξανά στον Πύργο, στην άκρη του δρόμου συναντάμε μια αμυγδαλιά και γεμίζουμε τις τσέπες μας πικραμύγδαλα. Τα φώτα του δρόμου στο ερημωμένο χωριό άναψαν και μας βοηθούν να προχωρήσουμε. Ευτυχώς, έχει φεγγάρι από κει και πέρα, δεν θέλουμε να ανάψουμε φακούς και να χαλάσουμε το υπέροχο σκηνικό που στήνει η νύχτα….Τα φώτα του Κυπαρισσιού και πιο πέρα του Προφήτη Ηλία στο βάθος φαίνονται πια. Ένα ζεστό φαγητό μας περιμένει στο σπιτικό μας ως επιβράβευση για την επίτευξη του «στόχου» μας. Είναι 9.00 μ.μ πια και το ρολόι μου έχει μετρήσει ήδη 20.600 βήματα! 

Οι πορείες και ιδιαίτερα οι θρησκευτικές πεζοπορίες του καλοκαιριού, είναι όμορφες, όχι τόσο για τον σκοπό τους πιστεύω, όσο για τη σημασία της συμπόρευσης με τον άλλο που μας μαθαίνουν και δυστυχώς, οι περισσότεροι το ξεχνάμε αυτό, όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Ας περπατάμε με κάθε αφορμή κι αιτία εύχομαι εγώ. Μην λέτε λοιπόν, όχι από δω και πέρα σε καμιά πεζοπορία με τα αγαπημένα σας πρόσωπα! 

Α.Δ

Τίμιος Σταυρός – μια διαδρομή πρόκληση!

 Η υψηλότερη κορυφή της Κρήτης που στέκει σε υψόμετρο 2456 μέτρων στην περήφανη οροσειρά της Ίδης είναι μια πρόσκληση-πρόκληση που πρέπει όλοι κάποια στιγμή να αποδεχτούμε. Το πανέμορφο, αλλά δύσκολο μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή είναι καλά χαραγμένο από τα χιλιάδες βήματα πολλών περιπατητών, ήδη από την αρχαιότητα. Ο λόγος, φυσικά, το ιερό κορυφής στα χρόνια των Μινωιτών και τώρα πια η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στα νεότερα χρόνια.

 Οποιαδήποτε εποχή κι αν δοκιμάσει να κάνει κανείς, τη φημισμένη «Στράτα του Ψηλορείτη», θα βρει συνοδοιπόρους στη διαδρομή του, ιδιαίτερα, αν επιλέξει τον μήνα Σεπτέμβριο, κοντά στις 14 όπου είναι και η γιορτή του Τιμίου Σταυρού. Βέβαια, όλοι οι αναβάτες πρέπει να έχουν στο μυαλό τους πως πρέπει να είναι καλά εξοπλισμένοι με ρούχα ελαφριά για τους πρόποδες του βουνού, μιας και ο δρόμος είναι ανηφορικός και η δυσκολία προκαλεί αίσθημα ζέστης και πιο χοντρά ρούχα, όσο πλησιάζουν την κορυφή που το κρύο είναι τσουχτερό χειμώνα-καλοκαίρι. Απαραίτητο αξεσουάρ τα ορειβατικά μποτάκια για σταθερό βήμα και άφθονο νερό, έτσι ώστε να μη βρεθούν προ εκπλήξεων, όπως μια παρέα νεαρών τουριστών που συναντήσαμε στη διαδρομή και επιχειρούσαν να ανεβούν με τα μαγιό, σαγιονάρες και σωσίβιο - ροζ φλαμίνγκο στην πλάτη! 

Έτσι, λοιπόν, κι εμείς πέρυσι στις αρχές Σεπτεμβρίου επιλέξαμε να κάνουμε αυτή τη διαδρομή, για να μην έχει πάρα πολύ κόσμο κατά τη διάρκεια της ανάβασης. Ξεκινήσαμε γύρω στις 4.30 τα ξημερώματα θυμάμαι, από Ηράκλειο, για το καταφύγιο του Μυγερού που βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Λιβάδια. Το σκεπτικό μας ήταν να προλάβουμε την ανατολή του ήλιου στο βουνό και φυσικά, να έχει δροσιά κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανάβασής μας. 

Ο δρόμος προς το καταφύγιο είναι ασφαλτοστρωμένος κι εύκολος και υπάρχει άνετο πάρκινγκ όπου μπορείς να αφήσεις το αυτοκίνητό σου. Είχαμε μάλιστα, και μια ευχάριστη έκπληξη στη διαδρομή μέσα στη νύχτα…επειδή το βράδυ η θερμοκρασία στο βουνό πέφτει, πολλά πρόβατα μαζεύονται σε ομάδες και κοιμούνται κοντά το ένα στο άλλο, στην άσφαλτο, για να ζεσταθούν. Επομένως, αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε το αμάξι και να τα ξυπνήσουμε κάνα δυο φορές, για να περάσουμε!

 

Φτάνουμε στο καταφύγιο και δεν έχει φέξει ακόμα, εντοπίζουμε το μονοπάτι και ξεκινάμε την ανάβαση με ενθουσιασμό και γέλια. Τώρα πια, ξεξυπνήσαμε για τα καλά με τη δροσιά του πρωινού στους πρόποδες του βουνού. Το θέαμα, όσο ο ήλιος ανατέλλει είναι μαγευτικό και λένε πως η ανατολή είναι φανταστική, αν είσαι ήδη στην κορυφή, όταν ξεπροβάλλει ο ήλιος. Ευτυχώς, το μονοπάτι είναι ευδιάκριτο, καθαρισμένο από αγριόχορτα, μιας και είναι πολυσύχναστο. Βέβαια, η ανηφόρα κι ο δυνατός άνεμος δυσκολεύουν το έργο μας.

 Όσο ανεβαίνεις υψόμετρο η θέα είναι απίστευτη. Μπορείς να παρατηρήσεις άγρια πουλιά να πετούν, να αγναντέψεις μέχρι το βάθος τον ορίζοντα, να φτάσεις στο ύψος τα σύννεφα…. ίσως και να βρεθείς ψηλότερα από αυτά, να ακούσεις το σφύριγμα του ανέμου και να απολαύσεις την απίστευτη ηρεμία του βουνού. Τώρα, σιγά-σιγά το καταφύγιο μοιάζει με μικρό σπιτάκι στο βάθος του οροπεδίου του Λάκκου του Μυγερού (1580μ).

Απαιτητική τούτη η εξόρμησή μας... Όσο ανεβαίνουμε το κρύο γίνεται τσουχτερό και βάζουμε μπουφάν. Η αντίσταση του αέρα μας δυσκολεύει και καθένας μας περπατά στον δικό του ρυθμό. Συναντάμε κι άλλο κόσμο κατά τη διάρκεια της διαδρομής, χαιρετιόμαστε σα να γνωριζόμαστε από παλιά, ο στόχος της κορυφής μας ενώνει. Ώσπου, αρχίζει να αχνοφαίνεται το εκκλησάκι στην κορυφή. Έτσι, παίρνουμε θάρρος, για να διανύσουμε και τα τελευταία μέτρα που έχουν απομείνει με την απότομη ανηφόρα και τον αέρα να κοντεύει να μας σηκώσει απ’ το έδαφος.

 Στην κορυφή υπάρχει κι άλλη μια παρέα που κατέφθασε πριν από μας. Το θέαμα δεν περιγράφεται, όπως και το απίστευτο κρύο εκεί πάνω. Μπαίνω στην εκκλησία που μοιάζει με μιτάτο, να προστατευτώ από τον σφοδρό αέρα. Τα μάτια μου συνηθίζουν το σκοτάδι και παρατηρώ τον απλό εσωτερικό διάκοσμο της εκκλησίας. Προχωρώ και σε μια επιπλέον κάμαρα, όπου υπάρχουν σλιπινγκ μπαγκς – ¨κάποιος θα κοιμήθηκε εδώ το βράδυ¨ - σκέφτομαι- και κρυώνω με τη σκέψη και μόνο….Καθόμαστε για λίγο στο προαύλιο, γιατί δεν μπορείς για πολύ, λόγω του δυνατού ανέμου και γιατί φυσικά, πρέπει να είσαι ζεστός για να αρχίσεις την κατάβαση.

 Η κόπωση μας είναι εμφανής, αλλά η κατάβαση τουλάχιστον, όσο είσαι αρκετά ψηλά θέλει προσοχή, γιατί υπάρχει αντίσταση από τον αέρα και το μονοπάτι είναι κακοτράχαλο. Προσπαθώ να συμβαδίσω με την υπόλοιπη ομάδα, όμως τελικά μένω λίγο πίσω, ακολουθώ τον ρυθμό που μου υποδεικνύει το σώμα μου, φωτογραφίζω και απολαμβάνω το τοπίο.

 Όταν φτάνω κάτω στο καταφύγιο με περιμένει ζεστό καφεδάκι! Τα παιδιά έχουν φέρει υλικά για ελληνικό καφέ και όλοι μας απλώνουμε ό,τι έχουμε φέρει για φαγητό πάνω στο τραπέζι του καταφυγίου, που ευτυχώς ήταν ανοιχτό τους πεζοπόρους όπως εμείς. Εκεί, υπάρχει μέχρι και τζάκι για τις κρύες νύχτες στο βουνό, όμως, δυστυχώς, δεν αφήνουν όλοι καθαρή την αίθουσα, όπως θα έπρεπε, για να την χρησιμοποιήσουν και οι επόμενοι που θα χρειαστεί να ξαποστάσουν εκεί…

 Με το ζεστό καφεδάκι και την κουβέντα η γλυκιά κούραση της ανάβασης πέρασε και η διαδρομή αυτή αποτέλεσε άλλη μια μου γλυκεία ανάμνηση…Αν δεν έχετε δοκιμάσει αυτό το μονοπάτι, κάντε το, χωρίς δισταγμό! Είναι η ιδανική εποχή, πριν πιάσουν τα χιόνια στον περίφημο Ψηλορείτη μας!

                                         Αφιερωμένο στη φοβερή ομάδα των ¨ Χωριογύρηδων¨! 

                                                                                       Α.Δ

Αγ.Γεώργιος - Ένας περίπατος γεμάτος παιδικές μνήμες…

 

Όταν στερείσαι κάτι, λένε, πως καταλαβαίνεις την αξία του και αυτό το ζήσαμε όλοι στη διάρκεια της καραντίνας, πριν λίγο καιρό. Οφείλω να το ομολογήσω, πως το ένιωσα κι εγώ έντονα και τώρα που πέρασε κάποιο διάστημα και καταστάλαξε αυτό το συναίσθημα μέσα μου είναι καιρός να αποτυπωθεί και στο χαρτί…

Έστελνα λοιπόν, κι εγώ το μήνυμα μου με τον πολύτιμο αριθμό 6 για περίπατο μέσα στην πόλη, μα αυτό καταλάγιαζε μονάχα για λίγο τη δίψα μου για λίγη άσκηση με  περπάτημα. Ένας περιπατητής δεν μπορεί για πολύ καιρό να πάψει να προχωρά. Όταν λοιπόν, κατάφερα για πρώτη φορά μετά απ’ όλο αυτό να πάω πρώτη επίσκεψη στο χωριό μου ξανά, ο ενθουσιασμός μου δεν περιγράφεται, γιατί υπήρχε μια γνώριμη διαδρομή που επιθυμούσα διακαώς να ξανακάνω, να επισκεφτώ το εκκλησάκι του Αγ.Γεωργίου στου Καϋμένου.

Τη διαδρομή αυτή την επέλεγε συχνά ο δάσκαλός μου για σχολική εκδρομή, όταν ακόμα ήμουν μαθήτρια του δημοτικού σχολείου, όμως, την έχω συνδέσει και με οικογενειακές στιγμές, καθώς σ’ αυτό το ξωκλήσι μαζεύονται όλες οι οικογένειες των γύρω χωριών στο Τέμενος, ανήμερα της εορτής του Αγ.Γεωργίου, για να γιορτάσουν με αρτοκλασίες, φαγητά τη μεγάλη αυτή γιορτή. Γνωστά είναι επίσης, και τα αφιερώματα τράγων και προβάτων στη χάρη του Αγίου από τους ντόπιους βοσκούς. Έτσι, κι εμείς γιορτάζαμε εκεί, τον αγαπημένο μου παππού Γιώργη, όσο ζούσε.

Αν και το εκκλησάκι αυτό δε βρίσκεται πολύ μακριά από το Κυπαρίσσι και περπατάς περίπου κανένα εικοσάλεπτο για να φτάσεις εκεί, η διαδρομή είναι πανέμορφη, μιας και έχεις μοναδική θέα που φτάνει ως τον Γιούχτα και την Ρόκα και στο βάθος αχνοφαίνεται το Ηράκλειο. Ας μην ξεχνάμε, πως κι ο Νικηφόρος Φωκάς είχε επιλέξει το Τέμενος και συγκεκριμένα τη Ρόκα στο Κανλί Καστέλι, για την εξαιρετική της θέση, όταν αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα του νησιού σε πιο ασφαλές μέρος, όποτε μιλάμε για μια περιοχή με εξαιρετικά χώματα, με ιστορία ανά τους αιώνες.

Περπατώντας εκεί, νιώθοντας τον ήλιο να με ζεσταίνει και τις μυρωδιές από τα αρωματικά βότανα τριγύρω νιώθω ζωντανή κι ελεύθερη όσο ποτέ. Περνάω την ξερόβρυση, βασική πηγή με τρεχούμενο νερό στην περιοχή που έχει μάλιστα, ακόμα νερό και προχωρώ. Στο βάθος μπορώ να δω ξεκάθαρα τις δυο εκκλησίες. Μέχρι, τώρα μιλούσα μόνο για μια κι ίσως μπερδευτήκατε… όμως, διατηρούνται πολύ καλά και οι δυο εκκλησίες του Αγ.Γεωργίου η μια πίσω από την άλλη, αφού οι κάτοικοι δεν γκρέμισαν την παλιά εκκλησιά, αλλά ακριβώς από πάνω έχτισαν την καινούργια. Λέγεται, πως κάποιος πιστός από το Κυπαρίσσι έταξε στον Άγιο παλιά, να αναστηλώσει την εκκλησία του, όμως επειδή τελικά η χάρη που ζήτησε δεν πραγματοποιήθηκε, ερμήνευσε το γεγονός ως επιθυμία του Αγίου να μην αναστηλωθεί η παλιά εκκλησία, κι έτσι το έργο δεν προχώρησε τότε. Αργότερα όμως, οι παλιοί κάτοικοι του Κυπαρισσιού έχτισαν μια καινούργια εκκλησία, ακριβώς  λίγα μέτρα πιο πάνω από την παλιά.

Σε αντίθεση με την καινούργια, η παλιά εκκλησία ασκούσε πάντα, μια ιδιαίτερη γοητεία πάνω μου. Όταν ήμουν μικρή τα χαλάσματά της, τα γεμάτα αγριόχορτα και κάθε είδους ζωύφια, όπως σαμιαμίδια που κρυβόταν στις παλιές πέτρες του ναού, μου ξυπνούσαν μέσα μου την επιθυμία της εξερεύνησης, όποτε βρισκόμουν στον χώρο αυτό. Και να που τώρα  πια, ο παλιός ναός αυτός αναστηλώθηκε και αναδείχτηκε όλη η ομορφιά του. Μα, ο ναός αυτός με μάγευε και για άλλους λόγους, ίσως, γιατί μου θύμιζε ιστορίες της γιαγιάς μου για βοσκούς που έπαιρναν όρκους ιερούς στο όνομα του Αγίου και που αν τους πατούσαν ερχόταν φοβερή τιμωρία.

Μια τέτοια ιστορία ήταν εκείνη που θα σας διηγηθώ. Μια βραδιά, με φοβερή κακοκαιρία κάποιοι βοσκοί αναζήτησαν καταφύγιο μέσα στον ναό μέχρι να περάσει η μπόρα. Όμως, ενώ τους είχε πάρει ο ύπνος, ένιωσαν και νόμιζαν πως είδαν μέσα στη γλυκιά ζάλη του ύπνου, έναν άνδρα με γαμπά (πανοφώρι βοσκού) να τους σκουντάει να ξυπνήσουν και να φύγουν από τον ναό γρήγορα, αν και η νεροποντή δεν είχε σταματήσει. Λόγω των αμαρτιών τους, λέγεται, πως ο Άγιος δεν τους επέτρεπε να αποσκιάσουν στο σπίτι του. Εκείνοι λοιπόν, έφυγαν κακήν κακώς και τρέμοντας από το φόβο τους αναζήτησαν καταφύγιο για τη νύχτα στο Κυπαρίσσι, όπου και διηγήθηκαν το πάθημά τους.

Μια άλλη ιστορία που μου διηγούνταν συχνά η γιαγιά, ήταν εκείνη με τον Αγ.Γεώργιο ως φοβερό καβαλάρη, όπως απεικονίζεται στις εικόνες, που σκότωσε τον φοβερό δράκο και έσωσε τη βασιλοπούλα. Μέσα από την αφήγηση αυτή η εικόνα του Αγίου θέριευε στο παιδικό μυαλό μου στις ατέλειωτες αυτές ιστορίες στις βεγγέρες με τη γιαγιά.

 Δυστυχώς, όμως, σε αυτή μου την επίσκεψη δεν ήταν ανοιχτή η παλιά εκκλησία για να τη φωτογραφήσω, έτσι, περιορίστηκα να περιεργαστώ τον νεώτερο ναό που είναι επίσης, όμορφος. Για αρκετή ώρα χάζεψα τις εικόνες που η γιαγιά ζωντάνευε τόσα χρόνια με τις ιστορίες της, θαύμασα την απλότητα του και παρατήρησα τις παλιές εικόνες. Στα χέρια μου, έπεσε και ένα μικρό βιβλιαράκι με το τροπάριο του Αγίου.

Βγαίνοντας στο προαύλιο, δεν μπορούσα να μην επισκεφτώ τα ερείπια κάποιων σπιτιών που βρίσκονται απέναντι από τον καινούργιο ναό. Εδώ, υπήρχε παλιά ένα χωριό ο Καϋμένος, μα η πανούκλα λένε πως έσπειρε το θανατικό σε όλους τους κατοίκους και το αφάνισε από τον χάρτη. Όμως, από τις πέτρες πολλών σπιτιών από 'κει χτίστηκαν τα πρώτα σπίτια στο διπλανό χωριό, το Κυπαρίσσι. 

Είναι μεσημέρι πια και η ζέστη αρκετή... Έτσι, έφτασε κι η ώρα να πάρω τον δρόμο της επιστροφής, γεμάτη όμορφες εικόνες και ανανεωμένη από τη φοβερή βόλτα στην όμορφη αυτή τοποθεσία, αλλά και στις παιδικές μου μνήμες…

                                                                                                                                                                Α.Δ