Υπάρχουν όμως κάτι πόρτες...

Άνω Ελούντα

 Η πόρτα ενός σπιτιού δεν είναι κάτι ασήμαντο,γιατί είναι εκείνη που δηλώνει τον χαρακτήρα του σπιτιού που θα μπεις. Ίσως μάλιστα, σου "προδίδει" και κάτι για τον χαρακτήρα του σπιτονοικοκύρη και της σπιτονοικοκυράς...Υπάρχουν πόρτες που θες ν' ανοίξεις κι άλλες όχι. Κι είναι σημαντικές για ένα και μόνο λόγο, είναι αυτές που μετατρέπουν το σπίτι σε σπιτικό. Έτσι, απλά...

"Ναι αγαπημένη μου,

εμείς γι΄αυτά τα λίγα κι απλά πράγματα πολεμάμε

για να μπορούμε να 'χουμε μια πόρτα, εν' άστρο, ένα σκαμνί

ένα χαρούμενο δρόμο το πρωί

ένα ήρεμο όνειρο το βράδυ"

Τ.Λειβαδίτης

Άνω Ελούντα

Μάρτσαλο, το καλό λιμάνι!

Όμορφο το καλοκαίρι, είναι καιρός για ξεκούραση, όπως κανείς την ορίζει βέβαια, αυτή την λέξη. Για άλλους χαλάρωση σημαίνει να ξαπλώνεις όλη μέρα στην πιο κοντινή σου παραλία με καφέ και καλή παρέα, για άλλους ισχύει το ίδιο, βάζοντας όμως και λίγη δόση δράσης. Πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν να επισκεφτούν πιο δυσπρόσιτα μέρη για να γνωρίσουν γωνιές του νησιού μας που είναι μαγευτικές, μα θέλουν κόπο για να τις προσεγγίσει κανείς. Και πράγματι, η Κρήτη διαθέτει πλήθος απ’ αυτές!

Όμως, η ομορφιά κρύβει κινδύνους μερικές φορές, γι’ αυτό και η προσέγγιση της θέλει προσοχή. Οι επιβλητικές κορφές, τα δύσκολα προσπελάσιμα φαράγγια, οι απομονωμένες ,αλλά εκπληκτικές ακτές της Κρήτης πρέπει να αντιμετωπίζονται με το δέος και τον σεβασμό που τους αρμόζει. Ο απαραίτητος εξοπλισμός, ορειβατικά μποτάκια, κατάλληλη ένδυση, είδη πρώτων βοηθειών είναι από τα πρώτα πράγματα που οφείλει ένας σωστός ¨εξερευνητής¨ είτε είναι ντόπιος είτε ξένος να έχει στο σακίδιο, για να του μείνουν οι διακοπές του αξέχαστες, αλλά με όμορφες αναμνήσεις.

Ένας τέτοιος προορισμός ήταν και για μένα το φαράγγι του Μάρτσαλου.  Το φαράγγι που καταλήγει σε μια απομονωμένη παραλία, μετά από μια διαδρομή δύο χιλιομέτρων, βρίσκεται στα δυτικά Αστερούσια όρη, σε μια από τις πιο δύσβατες περιοχές του νομού, 80 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Ο δρόμος μέχρι την Μονή Οδηγητρίας από όπου ξεκινά η διαδρομή για δύο από τα πιο όμορφα φαράγγια της περιοχής, το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο, είναι αρκετά καλός. Από κει και πέρα όμως τα χαμηλά επιβατηγά αυτοκίνητα είναι δύσκολο να προσπελάσουν τον ανώμαλο χωματόδρομο που οδηγεί στην είσοδο τόσο του ενός, όσο και του άλλου. Μάλιστα, ο οδηγός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, γιατί δεν υπάρχουν αρκετές πινακίδες. Εμείς για παράδειγμα, οδηγηθήκαμε κατά λάθος σε έναν δρόμο που κατά μήκος είχε μελίσσια και θα ήταν ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο να διασχίσουν οι υπόλοιποι της παρέας με τις μηχανές. Αυτό μας έβαλε σε υποψίες, ευτυχώς νωρίς, ότι πάει κάτι στραβά και πρέπει να αλλάξουμε πορεία …

Πανοραμική θέα φαραγγιού

Η εκκλησία του Σωτήρος μέσα από το φαράγγι

Για να κατέβεις τον δρόμο που οδηγεί στο φαράγγι του Μάρτσαλου πρέπει να ανοίξεις τον σύρτη που υπάρχει στη σιδερένια πόρτα με την σχετική πινακίδα, φτάνοντας με το αυτοκίνητο μετά από έναν σχετικά κακοτράχαλο δρόμο με αρκετές διακλαδώσεις, όπως είπαμε και παραπάνω. Έπειτα κατηφορίζεις και οδηγείσαι στην εκκλησία του Σωτήρος απ’ όπου έχεις υπέροχη πανοραμική θέα του επιβλητικού φαραγγιού που θυμίζει κάτι από το Grand Canion από ψηλά.  Στο βάθος, η θέα της θάλασσας είναι μαγευτική και γεμίζει κουράγιο τους ταξιδιώτες που περιμένουν τη ¨δροσερή¨ αποζημίωση διασχίζοντας το.

Φοινικόδασος

Τα πρώτα μέτρα της κατάβασης μέχρι την Παναγία τη Μαρτσαλιώτισα  είναι εύκολα, γιατί υπάρχουν σκαλιά που οδηγούν εκεί, τάμα ενός πιστού, όπως διαπιστώσαμε διαβάζοντας μια πινακίδα. Η  εκκλησία αυτή, σκαλισμένη στο βράχο, μ’ ένα υπέροχο προαύλιο με θέα το υπόλοιπο φαράγγι χαρίζει δροσιά πριν την κοπιώδη διαδρομή και μαζεύει πλήθος κόσμου από την γύρω περιοχή κατά  την περίοδο του δεκαπενταύγουστου. Τα μάτια αργούν να συνηθίσουν στο σκοτάδι της εκκλησίας που φωτίζεται μονάχα με τα κεράκια των πιστών και το σώμα στην θερμοκρασία που είναι αισθητά πιο χαμηλή από τον καύσωνα έξω. Όμως , μόλις προσαρμοστεί ο οργανισμός στις νέες συνθήκες μπορεί να παρατηρήσει κάποιος τους τοίχους από βράχο που είναι γεμάτοι εικόνες, το πολυδαίδαλο ιερό που εκτείνεται στο βάθος και τον κομψό πολυέλαιο στο κέντρο της εκκλησίας.

Προαύλιος χώρος Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Βγάζοντας φωτογραφίες, παρατηρώ στο παγκάρι πάνω ένα μικρό, ταλαιπωρημένο σημειωματάριο. Ανοίγοντας το , ανακαλύπτω έναν μικρό θησαυρό. Εδώ έχουν γράψει αφιέρωση πολλοί ταξιδιώτες που πέρασαν από το εκκλησάκι. Άλλοι έφτασαν ως εδώ ως μια χαρούμενη παρέα και απόσκιασαν εδώ το βράδυ μετά από μεθύσι  κι άλλοι από τάμα ,γιατί έχασαν αγαπημένους τους… Αφήνω και το δικό μας αποτύπωμα, με την ευχή να είμαστε καλά και να ξανάρθουμε….

Εσωτερικό Παναγιάς Μαρτσαλιανής

Από ΄κεί και πέρα η πορεία δυσκολεύει για λίγο μέχρι να φτάσουμε στο χαμηλότερο επίπεδο του φαραγγιού. Πατάμε κυριολεκτικά πάνω στα πατήματα μιας κατσίκας που προπορεύεται και γελάμε που μας δείχνει τον δρόμο το ζωντανό. Ο Γιώργος προτείνει για τίτλο της περιπέτειας μας «Στο πάτημα της αίγας», δεν ήταν κακό τώρα που το σκέφτομαι…

Όταν φτάσεις στο χαμηλό επίπεδο όμως, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Η πορεία μέχρι την παραλία συνεχίζει μέσα από εντυπωσιακά δέντρα και βράχια. Στο φαράγγι αυτό μάλιστα, συναντά κανείς τον ντόπιο κρητικό φοίνικα που βρίσκουμε και άλλα σημεία της Κρήτης, όπως στο φοινικόδασος του Βάι και στην Πρέβελη. Μετά από τρία τέταρτα περίπου συνολικής διαδρομής από την είσοδο του φαραγγιού φτάνουμε στην παραλία.

Με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλοί εδώ που παραθερίζουν παρά το δύσβατο της διαδρομής. Όμως, ο κόλπος έχει πρόσβαση και από τη θάλασσα, όποτε οι προμήθειες φτάνουν εύκολα χωρίς να χρειάζεται να κουβαλάς πεζός τόσα πράγματα. Εντυπωσιακές είναι και οι σπηλιές, οι λαξευμένες στον βράχο που άλλοτε χρησιμοποιούσαν οι ασκητές μα τώρα έχουν αποκτήσει πόρτες, μέχρι και μπαλκόνια και έχουν μετατραπεί σε σπιτάκια για κάποιους παραθεριστές που θέλουν να ζήσουν για λίγο σαν χίπηδες!

Το νερό της παραλίας δεν μας ενθουσίασε, γιατί μάλλον το πετύχαμε σε αναταραχή λόγω αέρα και διάφορων πλεούμενων που είχαν δέσει εκεί. Ωστόσο, το μπάνιο κι ο ύπνος κάτω από τον ίσκιο των ρεικιών που υπάρχουν στην παραλία είναι ευεργετικός. Ο Απόστολος μάλιστα με τις υποβρύχιες φωτογραφίες του, μας αποδεικνύει ότι η θάλασσα παρότι δεν μας εντυπωσίασε αρχικά, κρύβει ¨θησαυρούς¨, πολλά ψάρια, κοράλλια, φύκια…

Καλό είναι, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, να περιμένει κανείς να πέσει λίγο ο ήλιος πριν ξεκινήσει την ανάβαση για την επιστροφή. Ωστόσο, είδαμε και την παράδοξη και ριψοκίνδυνη περίπτωση μιας εγκύου να κατεβαίνει το φαράγγι το μεσημέρι, να παίρνει το μπάνιο της μετά του συζύγου και να φεύγει στις 4.00μ.μ μέσα στη ζέστη! Όμως, είναι συνετό και συστήνουμε να περιμένει κανείς λίγο, γιατί όσο είσαι μέσα στο φαράγγι η ζέστη είναι κάπως υποφερτή λόγω του ίσκιου των δέντρων, φτάνοντας όμως στο σκαλιά που οδηγούν στην εκκλησία, ο ήλιος σε χτυπάει αλύπητα και αν έχεις καταναλώσει και το νερό σου στην παραλία όπως εμείς τα πράγματα είναι δύσκολα..

Οπότε, βασικός στόχος όταν φτάσαμε επιτέλους στην έξοδο, ήταν η ανεύρεση νερού από το κοντινότερο χωριό. Η στάση στο χωριό Σίβας αποδείχτηκε μια όαση για μας, αφού με την αγορά νερού η φιλόξενη καταστηματάρχισσα μας προσέφερε ολόφρεσκα σύκα που μόλις είχε κόψει. Ποτέ ένα τέτοιο φρούτο δε μου φάνηκε πιο νόστιμο!

Α.Δ

Στον Κουμπέ.... καφές και ποίηση!

Είναι ωραία να "παραμονεύεις" κάπου εκεί κοντά, το μέρος έχει τόσες ιστορίες να σου πει τελικά!

"Τα όσα η μοίρα μου 'γραφε,

 κι άλλος κανείς δεν ξέρει, 

τα βρήκα μέσα στον καφέ,

 τα διάβασα στο χέρι

Ποτάμι βρήκα σκοτεινό,

μια σφαλιγμένη πόρτα,

κοράκια πάνω στο βουνό,

και φίδια μες τα χόρτα

Μακάρι να 'μουν σα τα ζα,

που βόσκουν στον κάμπο,

γράμματα να μη γνώριζα,

μες τα μυστήρια ν' μπω

Μυστήρια τέτοια δε συμφέ-,

να ψάχνω δε συμφέρει,

φέρτε μου δεύτερο καφέ,

κι αλλάξτε μου το χέρι."

Οδυσσέας Ελύτης

(Όσοι δεν έχετε ακούσει και τη μελοποίηση του ποιήματος από τους Χαίνηδες, ευκαιρία να το ακούσετε....https://www.youtube.com/watch?v=FmETo3p6Q18)

φωτογραφία A.Daska

Ποτέ μην λες όχι σε μια πεζοπορία!

Μια διαδρομή ακόμη κι αν είναι γνωστή και οικεία σε μας, δεν παύει ποτέ, να έχει κάτι καινούργιο να μας προσφέρει. Δεν έχει σημασία, αν επιλέξουμε να κάνουμε πορεία σ’ έναν δρόμο ή μια περιοχή που περπατάμε από παιδιά. Πάντα, θα υπάρχει κάτι καινούργιο στην πορεία που θα μας εκπλήξει ή θα προσέξουμε κάτι που δεν είχαμε δει πρωτύτερα ή ακόμη μπορεί η τωρινή διαδρομή θα σημαδευτεί από μια ωραία κουβέντα που θα κάνουμε με τους συνοδοιπόρους μας και θα μας μείνει αξέχαστη. Γι΄ αυτό λοιπόν, την επόμενη φορά που κάποιος σας ζητήσει να περπατήσετε μαζί του, μην το αρνηθείτε! Το περπάτημα ανοίγει δρόμους επικοινωνίας με την φύση, αλλά και με τους γύρω μας και από κάθε άποψη είναι χρόνος που περνά ποιοτικά και δε χαραμίζεται.

Βενεραθιανός κάμπος

 Όλες οι εποχές του χρόνου προσφέρονται για περπάτημα και ιδιαίτερα το καλοκαίρι είναι όμορφο και προσφέρεται να παρακολουθήσει κανείς τις πορείες που γίνονται από ανθρώπους που δε συνηθίζουν να περπατούν, αλλά με την ευκαιρία μιας θρησκευτικής γιορτής, όπως ο δεκαπενταύγουστος ή η γιορτή του Χριστού στις 6 του Αυγούστου, για την εκπλήρωση ίσως κάποιου τάματος βγαίνουν στους δρόμους.

 Δέχτηκα λοιπόν, την πρόσκληση του αδερφού μου για μια γνωστή πεζοπορία που κάνουν πολλοί κατά την περίοδο του δεκαπενταύγουστου, από το Κυπαρίσσι προς τη μονή της Παλιανής στο Βενεράτο. Ενώ, έχω ξανακάνει τη διαδρομή αυτή αφέθηκα σ’ εκείνον να παίξει τον ρόλο του οδηγού και να με καθοδηγήσει κι εγώ αρκέστηκα να προετοιμάσω την τροφοδοσία μας. (θυμηθείτε! Ποτέ δεν φεύγουμε από το σπίτι χωρίς λίγο φαγητό και νερό, όσο κοντινή κι αν είναι η διαδρομή που πρόκειται να διανύσουμε). 

                                       

Ξεκινήσαμε νωρίς το απόγευμα, για να προφτάσουμε να επιστρέψουμε πριν πέσει ο ήλιος. Η πορεία μας μέσα από τον παλιό δρόμο που ένωνε το Κυπαρίσσι με το Βενεράτο είναι πανέμορφη και καταπράσινη, παντού βλέπεις αμπέλια, φορτωμένα με σταφύλια, μιας και πλησιάζει ο καιρός του τρύγου. Όμως, δεν ακολουθούμε μέχρι τέλους τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Μόλις περνάμε το εγκαταλελειμμένο πια από κατοίκους χωριό του Πύργου, κόβουμε δρόμο μέσα από ένα χωράφι με ελιές. Έπειτα, λίγο πιο κάτω περνάμε κι ένα ωραίο μικρό μποστάνι και συνεχίζουμε.

 

Αγία Παρασκευή

 Ο αδερφός μου έχει επιλέξει τώρα, ένα μικρό αγροτικό δρόμο που τον έχουν στρώσει με τσιμέντο, σχεδόν παράλληλο με το περίφημο στην περιοχή, φαράγγι του Αγ.Φανουρίου. Η θέα σε όλο τον βενεραθιανό κάμπο που διασχίζουμε είναι φοβερή, μα είναι καιρός για λίγο διάλειμμα. Δεν υπήρχε καλύτερος τόπος να ξαποστάσουμε και να φάμε το φρούτο μας, παρά στα ολόλευκα πεζούλια και την τεράστια σκιά του προαύλιου χώρου της εκκλησιάς της Αγ.Παρασκευής που ξεπροβάλει πανέμορφη μέσα σε ένα τοπίο καταπράσινο, γεμάτο αμπέλια και δέντρα. Συναντάμε κόσμο εδώ που κάνει την ίδια διαδρομή μ’ εμάς και μου φαίνεται παράξενο πόσο πολυσύχναστος έγινε αυτός ο δρομάκος αυτές τις ημέρες. 

Εσωτερικό Αγ. Παρασκευής

Συνεχίζοντας την πορεία μας, το έδαφος γίνεται πια πιο ανηφορικό, μα και πιο ενδιαφέρον, γιατί κανείς μπορεί να παρατηρήσει την κάτοψη του χωριού Βενεράτο από μια εντελώς διαφορετική γωνία. Το ίδιο συμβαίνει και με το μοναστήρι της Παλιανής του οποίου θα σας δείξω αυτή τη φορά την πλαϊνή μεριά που δεν είναι και η πιο συνηθισμένη και οικεία εικόνα για τους προσκυνητές.

Ιερά μονή Παλιανής

                                      

 Η ώρα περνάει και πρέπει να είμαστε γρήγοροι, αν θέλουμε να έχουμε φως στην επιστροφή μας. Προσκυνάμε γρήγορα στο μοναστήρι, τρώμε λίγο άρτο που μας φίλεψαν εκεί κι αρχίζουμε να κατηφορίζουμε τον λόφο ξανά στο πλάι της μονής. Ο αδερφός μου φωνάζει λίγο να βιαστώ, μα πως μπορεί κανείς να μη θαυμάσει τη δύση του ηλίου σ’ αυτό το μέρος καθώς αρχίζει να σουρουπώνει σε όλο τον κάμπο. Την ηρεμία αυτής της ώρας διακόπτουν οι φωνές κι άλλων γυναικών και παιδιών που περνούν το μονοπάτι για να εκπληρώσουν το τάμα τους στην Παναγία.

 

Βενεράτο

 Αρχίζει, να σουρουπώνει για τα καλά και έχουμε επιταχύνει, παρόλα αυτά δεν υπάρχει καταλληλότερη ώρα για να θυμηθούμε ιστορίες παλιές με ξωτικά και νεράιδες που λέγανε πως υπήρχαν κοντά στα ποτάμια οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής. Σκέφτομαι, πόσο ευνόησε αυτό το καταπράσινο περιβάλλον με το ποτάμι να τρέχει μέσα στο φαράγγι, τη δημιουργία αυτών των ιστοριών που αποτελούν πλέον τη λαογραφική μας παράδοση. 

                                        

Βενεράτο

 Φτάνουμε ξανά στον Πύργο, στην άκρη του δρόμου συναντάμε μια αμυγδαλιά και γεμίζουμε τις τσέπες μας πικραμύγδαλα. Τα φώτα του δρόμου στο ερημωμένο χωριό άναψαν και μας βοηθούν να προχωρήσουμε. Ευτυχώς, έχει φεγγάρι από κει και πέρα, δεν θέλουμε να ανάψουμε φακούς και να χαλάσουμε το υπέροχο σκηνικό που στήνει η νύχτα….Τα φώτα του Κυπαρισσιού και πιο πέρα του Προφήτη Ηλία στο βάθος φαίνονται πια. Ένα ζεστό φαγητό μας περιμένει στο σπιτικό μας ως επιβράβευση για την επίτευξη του «στόχου» μας. Είναι 9.00 μ.μ πια και το ρολόι μου έχει μετρήσει ήδη 20.600 βήματα! 

Οι πορείες και ιδιαίτερα οι θρησκευτικές πεζοπορίες του καλοκαιριού, είναι όμορφες, όχι τόσο για τον σκοπό τους πιστεύω, όσο για τη σημασία της συμπόρευσης με τον άλλο που μας μαθαίνουν και δυστυχώς, οι περισσότεροι το ξεχνάμε αυτό, όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Ας περπατάμε με κάθε αφορμή κι αιτία εύχομαι εγώ. Μην λέτε λοιπόν, όχι από δω και πέρα σε καμιά πεζοπορία με τα αγαπημένα σας πρόσωπα! 

Α.Δ

Πανέμορφα Τέρτσα - A wishing rock!

 " I wish I was a little rock, just sitting on a hill, not doing nothting all day long. Not doing nothting all day long,  I would just be sitting still. I wouldn't eat, I wouldn't sleep, I wouldn't even wash, I would just sit still a thousand years and rest myself, by gosh! " # a little english poem for today

Πανέμορφα Τέρτσα  

Τα 91 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο που αξίζει κανείς να διανύσει, παρά τις πολλές στροφές, ανάμεσα στο χωριό Μύρτος και την Ψαρή φοράδα!